Meme Coin Çılgınlığının Ardındaki Vergi Krizi: 140 Milyar Dolarlık Pazarın Gizli Riskleri

2024'te, Bitcoin dünya finans sahnesinin merkezine yerleşirken, meme coinlerin coşkusuna da tanıklık ediyoruz. Veriler, yaklaşık %75'inin bu yıl doğduğunu ve Aralık ayı başına kadar meme coin ticaretinin %950'den fazla bir artış gösterdiğini ortaya koyuyor; toplam piyasa değeri 140 milyar doları aşıyor. Bu dalga, kripto piyasasına yeni bir heyecan getirmenin yanı sıra, daha fazla sıradan yatırımcının kripto varlık alanına girmesini sağladı.

meme coin'in popülaritesi, 2017 öncesi ve sonrası ICO çılgınlığını hatırlatıyor. O dönemde, ERC-20 standartlarının ortaya çıkması, token ihraç etme maliyetlerini büyük ölçüde düşürdü; yüzlerce, binlerce proje birbiri ardına ortaya çıkmaya başladı ve ICO dalgasına on milyarlarca dolar akın etti. Bu yıl, Pump.fun gibi bir dizi lansman platformu, token ihraç etmeyi daha basit ve adil hale getirdi ve bugünlere kadar süren meme coin fırtınasını başlattı. ICO ve meme coin ihraç etme arasında teknik ve mantıksal olarak birçok farklılık bulunsa da, yatırımcılar ve projelerin karşılaştığı vergi uyumluluğu riskleri benzer olabilir.

Son ICO patlamasında, birçok yatırımcı ve proje sahibi ICO ile ilgili vergi sorunlarıyla karşılaştı. Şimdi, meme coin patlaması devam ederken, vergi uyumu bir kez daha kripto varlık yatırımcıları ve meme coin ihraç edenler için dikkat edilmesi gereken temel bir konu haline geldi. Bu makalede, Oyster davası ve Bitqyck davası gözden geçirilecek ve bu iki ICO ile ilgili vergi kaçakçılığı davası örnek olarak kullanılarak kripto yatırımcılarına meme coin patlamasında vergi uyumu konusunda düşünceler sunulacaktır.

1. İki tipik ICO vergi kaçırma olayı

1.1 Oyster davası: Coin gelirleri beyan edilmedi, kurucu dört yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Oyster Protocol platformı, Amir Bruno Elmaani (takma adı Bruno Block) tarafından Eylül 2017'de kurulmuştur ve merkezi olmayan veri depolama hizmetleri sunmayı amaçlamaktadır. Ekim 2017'de platform ICO'ya başladı ve Pearl (PRL) adında bir token ihraç etti. Oyster Protocol, PRL'nin ihraç edilmesinin, web siteleri ve kullanıcıların veri depolamaktan faydalanabileceği iki taraflı bir ekosistem oluşturmak için olduğunu iddia etmektedir. Kurucu Bruno Block ayrıca, ICO'dan sonra PRL arzının artmayacağına ve akıllı sözleşmenin "kilitleneceğine" kamuya açık bir taahhütte bulunmuştur.

ICO aracılığıyla, Oyster Protocol başlangıçta yaklaşık 3 milyon dolar topladı ve ana ağını başlattı. Ancak, Ekim 2018'de Bruno Block, akıllı sözleşme açığını kullanarak büyük miktarda yeni PRL basıp piyasaya sürdü ve bu, PRL fiyatının çökmesine yol açtı, ancak kişisel olarak büyük kazançlar elde etti.

Bu olay, düzenleyici kurumların dikkatini çekti. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), dolandırıcılıkla ilgili yatırımcıların sorunlarına dair medeni bir dava açtı, savcılık ise Bruno Block'a vergi kaçırma ile ilgili ceza davası açtı. Savcılar, Bruno Block'un sadece yatırımcıların güvenini sarsmakla kalmadığını, aynı zamanda milyonlarca dolar değerindeki kripto para kazançlarının vergisini ödememe yükümlülüğünü de ihlal ettiğini düşünüyor.

2017 ile 2018 yılları arasında, Bruno Block sadece 2017 yılında bir vergi beyanı sundu ve "patent tasarımı" işinden yaklaşık 15000 dolar gelir elde ettiğini iddia etti. 2018'de vergi beyannamesi vermedi ve IRS'ye herhangi bir gelir bildirmedi, ancak en az 12000 milyon dolar mülk ve yat satın almak için harcadı.

Sonunda, Bruno Block vergi kaçırma gerçeğini kabul etti, 2023 yılı Nisan ayında bir itiraf anlaşması imzaladı, dört yıl hapis cezasına çarptırıldı ve vergi dairesine yaklaşık 5.5 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum edildi.

1.2 Bitqyck davası: ICO transfer gelirleri vergilendirilmedi, iki kurucu toplamda sekiz yıl hapis cezası aldı.

Bitqyck, Bruce Bise ve Samuel Mendez tarafından kurulan bir kripto para şirketidir. Şirket, "Bitcoin'i kaçıranlar" için alternatif bir zenginlik yolu sunduğunu iddia ederek ilk olarak Bitqy coin'i piyasaya sürdü ve 2016'da ICO gerçekleştirdi. Bitqyck, yatırımcılara her Bitqy coin ile birlikte 1/10 hisse senedi verileceğini taahhüt etti. Ancak, şirket hisseleri her zaman kurucular tarafından tutulmuş ve yatırımcılara taahhüt edilen hisseler ve ilgili karlar asla dağıtılmamıştır.

Kısa süre sonra, Bitqyck yeni bir kripto para olan BitqyM coin'i piyasaya sürdü ve bu coin'i satın almanın yatırımcılara Washington eyaletindeki Bitcoin madencilik tesislerine elektrik sağlamak için ödeme yaparak "Bitcoin madencilik işine" katılma imkanı sunacağını iddia etti, ancak gerçekte böyle bir tesis mevcut değildi. Bu sahte vaatler aracılığıyla, Bise ve Mendez 13,000'den fazla yatırımcıdan 24 milyon dolar topladı ve bu fonların çoğunu kişisel harcamalar için kullandılar.

SEC, Bitqyck tarafına yönelik yatırımcıları dolandırma eylemleri nedeniyle sivil bir dava açtı. Ağustos 2019'da, Bitqyck tarafı gerçeği kabul etti ve SEC ile yaklaşık 10.11 milyon dolar sivil ceza ödemek üzere uzlaştı. Savcılık, Bitqyck tarafına vergi kaçakçılığı iddialarını sürdürdü: 2016'dan 2018'e kadar, Bise ve Mendez, Bitqy ve BitqyM çıkararak en az 9.16 milyon dolar kazandılar, ancak IRS'ye ilgili gelirlerini düşük bildirdiler ve bu durum 1.6 milyon dolardan fazla vergi kaybına yol açtı; 2018'de, Bitqyck şirketi yatırımcılardan en az 3.5 milyon dolar kazandı, ancak herhangi bir vergi beyannamesi vermedi.

Sonunda, Bise ve Mendez sırasıyla Eylül ve Ekim 2021'de suçunu kabul etti ve her biri vergi kaçakçılığı suçundan 50 ay hapis cezasına çarptırıldı (toplamda yaklaşık sekiz yıl) ve her biri 1.6 milyon dolar müteselsil sorumluluk üstlendi.

2. İki davanın ilgili vergi sorunlarının detaylı açıklaması

Oyster ve Bitqyck davalarının temel sorunlarından biri, ICO gelirlerinin vergi uyumu ile ilgilidir. Bu yeni finansman biçiminde, bazı ihraçcılar yatırımcıları dolandırarak veya diğer haksız yöntemlerle büyük gelir elde etmekte, ancak kazançlarını az bildirmekte veya vergi beyannamesi vermemekte, bu da vergi uyumu sorunlarına yol açmaktadır.

2.1 ABD yasaları vergi kaçırmayı nasıl değerlendirir?

Amerika Birleşik Devletleri'nde vergi kaçakçılığı ağır bir suçtur ve vergi yükümlülüğünü azaltmak için kasıtlı olarak yasa dışı yöntemler kullanmayı ifade eder. Genellikle gelir gizleme, masrafları yanlış beyan etme, gelir bildirmeme veya vergileri zamanında ödememe gibi davranışlar şeklinde ortaya çıkar. Amerika Birleşik Devletleri Federal Vergi Kanunu'nun 7201. maddesine göre, vergi kaçakçılığı federal bir suçtur ve bireyler en fazla 5 yıl hapis cezası ve 250.000 dolar para cezası ile karşılaşabilir; işletmeler ise en fazla 500.000 dolar para cezası ile karşılaşabilir. Spesifik ceza, vergi kaçakçılığının miktarına ve niteliğine bağlıdır.

Vergi kaçırma suçunun oluşması için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir: (1) büyük miktarda vergi borcu; (2) aktif vergi kaçırma eylemleri; (3) vergi kaçırma amacı bulunmaktadır. Vergi kaçırma soruşturmaları genellikle finansal işlemler, gelir kaynakları, varlık hareketleri gibi unsurların geriye dönük izlenmesi ve analizi ile ilgilidir. Kripto para alanında, anonimlik ve merkeziyetsizlik özellikleri nedeniyle vergi kaçırma eylemleri daha kolay gerçekleşmektedir.

2.2 İki davadaki vergiye tabi işlemler

Amerika'da, ICO'nun çeşitli aşamaları vergi yükümlülüklerini içerebilir ve proje sahipleri ile yatırımcılar farklı aşamalarda farklı vergi sorumlulukları taşır. Proje sahipleri, ICO ile fon toplarken vergi uyum gerekliliklerine uymalıdır. ICO ile toplanan fonlar satış geliri veya sermaye artırımı olarak değerlendirilebilir. Eğer şirketin işletme giderlerini ödemek, yeni teknolojiler geliştirmek veya işi genişletmek için kullanılıyorsa, bu fonlar şirket geliri olarak kabul edilmeli ve yasal olarak vergi ödenmelidir.

Yatırımcılar, ICO aracılığıyla token elde ettiklerinde vergi yükümlülükleri de vardır. Yatırımcıların ICO'dan elde ettikleri token'lar ödül veya airdrop sağladığında, bu ödüller sermaye kazancı olarak kabul edilir ve sermaye kazancı vergisi ödenmesi gerekmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nde, airdrop ve ödül token'larının değeri genellikle piyasa değeri üzerinden hesaplanır ve vergi beyannamesinde bildirilir. Yatırımcılar token'ları bir süre tuttuktan sonra elde ettikleri karları sattıklarında, bu da sermaye kazancı vergisine tabi olacaktır.

2.2.1 Oyster davasındaki vergi kaçırma eylemleri

Oyster davasında, PRL ICO'dan sonra, kurucu Bruno Block akıllı sözleşme açığını kullanarak çok sayıda PRL'yi gizlice üretti ve sattı, büyük kazançlar elde etti. Bruno, PRL'leri satarak hızla zenginlik biriktirdi, ancak vergi yükümlülüklerini yerine getirmedi ve Federal Vergi Kanunu'nun 7201. maddesine aykırı davrandı.

Bu davada Bruno Block'un davranışının özel bir yanı var, çünkü o Pearl'ü satmadan önce Pearl'ü de mintledi. Token satışından elde edilen gelir üzerinden sermaye kazancı vergisi ödenmesi gerektiği tartışmasızdır, ancak token mintleme eyleminin vergilendirilip vergilendirilmeyeceği konusunda kesin bir görüş birliği yoktur. Bazı görüşler, token mintlemenin madencilikle benzerlik gösterdiğini, her ikisinin de hesaplama yoluyla yeni dijital varlıklar yarattığını belirterek, bu nedenle vergilendirilmesi gerektiğini savunmaktadır. Mintleme gelirinin vergilendirilip vergilendirilmeyeceği, token'ın piyasa likiditesine bağlıdır. Token piyasası henüz likidite oluşturmamışsa, mintlenen token'ın değeri belirlenemediğinden, dolayısıyla gelir hesaplanamamaktadır; ancak piyasa belirli bir likiditeye sahipse, bu token'lar piyasa değerine sahip olur ve mintleme geliri vergiye tabi gelir olarak kabul edilmelidir.

2.2.2 Bitqyck davasındaki vergi kaçakçılığı

Oyster davasından farklı olarak, Bitqyck davasındaki vergi kaçırma eylemleri, yatırımcılara sahte vaatler verilmesi ve fonların yasadışı bir şekilde aktarılmasıyla ilgilidir. Bitqyck'in kurucuları Bise ve Mendez, ICO aracılığıyla başarılı bir şekilde fon topladıktan sonra, vaat ettikleri yatırım getirilerini yerine getirmediler; bunun yerine, fonların çoğunu kişisel harcamalar için kullandılar. Bu tür bir fon aktarımı, esasen yatırımcıların fonlarını kişisel gelir haline dönüştürmekle eşdeğerdir ve projelerin geliştirilmesi veya yatırımcıların çıkarlarının yerine getirilmesi için kullanılmamıştır.

Amerika Birleşik Devletleri'nin İç Gelir Kanunu'na göre, hem yasal gelir hem de yasadışı gelir vergilendirilebilir gelir olarak kabul edilir. Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi, James v. United States davasında (1961) bu kuralı onaylamıştır. Amerika Birleşik Devletleri vatandaşları, yıllık vergi beyannamelerini verirken yasadışı kazançları gelir olarak rapor etmek zorundadır, ancak bu tür vergi mükellefleri genellikle bu tür gelirleri bildirmezler çünkü yasadışı gelirlerin bildirilmesi, ilgili makamların yasadışı faaliyetleri hakkında soruşturma başlatmasına neden olabilir. Bise ve Mendez, ICO'dan toplanan yasadışı gelirleri gelir olarak raporlama yükümlülüğünü yerine getirmedi, bu da vergi yasasına aykırı bir davranış sergileyerek sonuçta ceza sorumluluğuna yol açtı.

3. Vergi Uyum Önerileri

Meme coin'ların popülaritesi ile birlikte, birçok kripto sektörü profesyoneli büyük kazançlar elde etti. Ancak, daha önceki ICO vergi kaçakçılığı vakalarında olduğu gibi, meme coin pazarında yalnızca teknik yenilikler ve piyasa fırsatlarına odaklanmakla kalmamalı, aynı zamanda vergi uyumu gibi önemli bir hususa da dikkat etmeliyiz.

Öncelikle, meme coin ihraç etmenin vergi sorumluluklarını anlamak ve hukuki risklerden kaçınmak önemlidir. Meme coin ihraç etmek, ICO gibi doğrudan fon toplamak suretiyle gelir elde etmek değildir; ancak meme coin ihraç edenler ve erken yatırımcılar, sahip oldukları tokenlerin değeri arttığında satış yaptıklarında ilgili sermaye kazançları üzerinden vergi ödemek zorundadır. Herkes zincir üzerinde anonim olarak meme coin ihraç edebilse de, bu, ihraç edenlerin vergi denetiminden kaçabileceği anlamına gelmez. Vergi yasası risklerinden kaçınmanın en iyi yolu, vergi yasalarına uymak ve daha etkili anonim zincir yöntemleri aramak değildir.

İkincisi, meme coin işlemlerine odaklanmak ve işlem kayıtlarının şeffaflığını sağlamak. Meme coin piyasası yüksek spekülatif olduğu için yeni projeler sürekli ortaya çıkmakta ve yatırımcıların işlemleri oldukça sık gerçekleşmektedir; bu da çok sayıda işlem kaydını beraberinde getirmektedir. Kripto varlık yatırımcıları, tüm alım satımları, transferleri ve kazançları izlenebilir hale getirmek için özellikle profesyonel kripto varlık yönetimi ve vergi beyan yazılımlarını kullanarak detaylı işlem kayıtları tutmalıdır ve vergi beyannamesi sırasında doğru vergi hukuku tanımını almak için potansiyel vergi ihtilaflarından kaçınmalıdır.

Son olarak, vergi yasası dinamiklerini takip edin ve profesyonel vergi uzmanlarıyla işbirliği yapın. Ülkelerin kripto varlıklar üzerindeki vergi yasası sistemleri henüz başlangıç aşamasında ve sık sık değişiklikler olabilmektedir. Temel değişiklikler, gerçek vergi yükünü doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle, meme coin yatırımcıları ve ihraççıları, bulundukları ülkenin vergi yasası dinamiklerine yüksek bir dikkat göstermeli ve gerektiğinde profesyonel vergi uzmanlarının görüşlerini alarak en iyi vergi kararını vermek için kendilerine yardımcı olmalıdır.

Sonuç olarak, 140 milyar dolara ulaşan meme coin piyasası büyük bir servet etkisine sahip, ancak bu zenginlik yeni bir dizi yasal zorluk ve uyum riski ile birlikte geliyor. İhraççılar ve yatırımcılar, ilgili vergi risklerini tam olarak anlamalı, karmaşık ve değişken pazarda ihtiyatlı ve dikkatli olmalı, gereksiz risk ve kayıpları azaltmalıdır.