AI ve Kripto Varlıklar Alanındaki Gelişmelerin Karşılaştırması: Teknoloji Tabanlı vs Finansal Paketleme

Son zamanlarda, Ethereum'un Rollup-Centric stratejisi zorluklarla karşılaştı ve L1-L2-L3 katman yapısına yönelik eleştirileri tetikledi. Ancak ilginç olan, AI alanının da geçen yıl içinde benzer bir L1-L2-L3 hızlı evrim süreci yaşaması. Bu iki alanın gelişim yollarını karşılaştırdığımızda, bazı derin farklılıklar keşfedebiliriz.

AI alanında, her bir katmanın gelişimi, bir önceki katmanın aşamadığı temel sorunları çözmektedir. L1 katmanındaki büyük dil modelleri (LLMs), dil anlama ve üretiminin temelini atarken, mantıksal akıl yürütme ve matematiksel hesaplama açısından belirgin zayıflıklar göstermektedir. L2 katmanındaki akıl yürütme modelleri, bu zayıflıklara yönelik olarak optimize edilmiştir; bazı modeller karmaşık matematik problemleri ve kod hata ayıklama işlemleriyle başa çıkabilmekte, LLM'lerin bilişsel kör noktasını etkili bir şekilde kapatmaktadır. Bu temelin üzerine, L3 katmanındaki AI Agent, önceki iki katmanın yeteneklerini birleştirerek, AI'nın pasif yanıt vermekten proaktif eyleme geçmesini sağlar; bu sayede görevleri kendi başına planlayabilir, araçları çağırabilir ve karmaşık iş akışlarını yönetebilir.

Bu katmanlı yapı, "yetenek ilerlemesi" özelliğini yansıtmaktadır: L1 temel oluşturur, L2 eksiklikleri telafi eder, L3 entegrasyonu artırır. Her bir katman, bir önceki katmanın üzerine niteliksel bir atılım gerçekleştirir ve kullanıcılar AI'nın daha akıllı ve kullanışlı hale geldiğini belirgin bir şekilde hissedebilir.

Buna karşılık, kripto varlıklar alanındaki katmanlı mantık, bir önceki katmanın sorunlarını düzeltmeye çalışıyor gibi görünüyor, ancak beklenmedik bir şekilde yeni ve daha büyük sorunlar ortaya çıkarıyor. Başlangıçta, L1 kamu blok zinciri performans darboğazları ile karşılaştı ve bu nedenle L2 ölçeklendirme çözümleri getirildi. Ancak, bir L2 altyapı patlamasının ardından, Gas ücretleri düştü ve TPS biraz yükseldi, fakat likidite dağılmaya başladı, ekosistem uygulamaları hâlâ yetersiz kaldı. Bu, aşırı L2 altyapısının yeni bir sorun haline gelmesine neden oldu. Bu sorunu çözmek için L3 dikey uygulama zincirleri geliştirilmeye başlandı, ancak bu uygulama zincirleri genellikle kendi başlarına hareket ediyor, genel zincirin ekosistem işbirliği etkilerini tam olarak yaşayamadıkları için kullanıcı deneyimini daha da parçalı hale getiriyor.

Bu katmanlı model daha çok "sorun aktarımı" gibidir: L1 darboğaza sahiptir, L2 geçici çözümler sunar, L3 ise daha fazla karmaşa ve dağılmaya neden olur. Her katman, sorunları bir alandan diğerine aktarıyor gibi görünüyor ve tüm çözümlerin "token ihraç etme" hedefi etrafında döndüğü izlenimini veriyor.

Bu farkın temel nedeni muhtemelen şudur: AI alanındaki katmanlaşma, teknolojik rekabet tarafından yönlendirilirken, kripto varlıklar alanındaki katmanlaşma daha çok token ekonomisi tarafından sınırlı görünmektedir; her L2 projesinin temel göstergeleri genellikle toplam kilitli değer (TVL) ve token fiyatı etrafında yoğunlaşmaktadır.

Temelde, bir alan teknik sorunları çözerken, diğer alan daha çok finansal ürünleri paketlemeye benziyor. Bu fenomenin değerlendirilmesinde mutlak bir doğru ya da yanlış olmayabilir, farklı insanlar farklı görüşlere sahip olabilir.

Bu soyut karşılaştırmanın mutlak olmadığını bilsek de, bu iki alanın gelişim süreçlerini karşılaştırarak bazı ilginç içgörüler elde edebiliriz. Bu düşünce tarzı, teknolojik gelişimin dinamiklerini ve yönünü farklı açılardan incelememize yardımcı olabilir.