Web3 Çalışanlarının Sınır Ötesi Suç Risk Analizi ve Yargı Yetkisi Üzerine Tartışma

Blockchain teknolojisinin sürekli ilerlemesiyle, Ethereum gibi kamu blok zincirleri, bir sonraki nesil değer interneti olma konusunda büyük bir potansiyel sergilemeye başlamıştır. Bu küresel kamu altyapısı, veri noktasından noktaya iletim, sıfır maliyetle erişim, bilgi açıklığı ve şeffaflık ile değiştirilemezlik sağlama yeteneğine sahiptir. Ancak, merkeziyetsizliğin temel özelliği, dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama gibi suçların uluslararasılaşma ve gizlenme eğilimleriyle birlikte düzenleme açısından zorluklar getirmiştir. Geleneksel uluslararası ceza yargı yetkisi ve uygulama sistemleri bu yeni suç türleriyle etkili bir şekilde başa çıkmakta zorlanmaktadır.

Bu durum, ülkelerin geleneksel sınır ötesi ceza yargılaması ve uygulama sistemlerinde önemli reformlar yapmalarını teşvik ediyor. Bu makale, Çin'in ilgili yasal düzenlemelerinden hareketle, Web3 çalışanlarının yurtdışına çıkmasının yasal risklerden kaçınıp kaçınamayacağını tartışacaktır.

Sınır Ötesi Ceza Yargısı ve Uygulamanın Temel Kavramları

Sınır ötesi ceza yargılaması ve uygulaması tartışılmadan önce, egemenlik gibi temel bir kavramı anlamak gerekir. Egemenlik, modern uluslararası hukuk sisteminin temelidir ve hak sahibi devletlerdir, bu da devletin kendi toprakları içinde en yüksek ve nihai güce sahip olduğu anlamına gelir. Aynı zamanda, egemen eşitlik ilkesi, ülkelerin birbirine saygı göstermesini ve diğer ülkelerin iç işlerine müdahale etmemesini gerektirir.

Buna dayanarak, yetki kullanımı iç ve dış olmak üzere iki alana ayrılabilir. İçte hakların kullanımı, devlet egemenliğinin doğrudan bir ifadesidir; dışta hakların kullanımı ise diğer devletlerin egemenliğini ihlal etmemek için sıkı bir şekilde kısıtlanmaktadır. Sınır ötesi ceza yargılaması ve uygulaması, dışarıya yönelik bir "uygulama yetkisi" olarak kesinlikle sıkı bir şekilde sınırlandırılacaktır.

Son yıllarda, bazı batılı gelişmiş ülkeler ekonomik avantajlarını kullanarak yargı yetkisini keyfi bir şekilde genişletmekte ve yurtdışındaki şirketler ile bireyler üzerinde uzun kollarla yargı yetkisi uygulamaktadır. Bu uygulama, sınır ötesi ceza yargı yetkisi ve uygulaması açısından bir istismar olarak değerlendirilmektedir.

Çin'in Sınır Ötesi Ceza Yargı Yetkisi ve Uygulama Pratiği

Çin yargı organları, uluslararası ceza yargı yetkisi ve uygulaması gerçekleştirdiğinde, öncelikle ilgili suç şüphelisi ve hareketleri üzerinde yargı yetkisini belirlemelidir; ardından ceza adaleti yardımı prosedürü aracılığıyla uluslararası anlaşmalara, ikili veya çok taraflı ceza yardımı anlaşmalarına dayanarak yabancıdan yardım talep etmelidir.

Yetki belirlemesi

Çin'in uluslararası ceza yargı yetkisini kullanma dayanakları esasen üç türdür:

1. Kişisel Yargı: Yabancı ülkelerde Çin vatandaşları tarafından gerçekleştirilen suç davranışlarıyla ilgili.
2. Koruma yetkisi: Yabancı vatandaşların yurtdışında Çin'e veya Çin vatandaşlarına zarar veren suçlar işlemesi durumunda.
3. Genel Yargı Yetkisi: Uluslararası anlaşmalar veya diğer uluslararası hukuk yükümlülükleri uyarınca ortaya çıkar.

Ayrıca, "çifte suçluluk ilkesi"ne de uyulması gerekmektedir; yani suç eylemi hem talep eden ülkenin hem de talep edilen ülkenin hukukunda suç teşkil etmelidir.

Ceza adaleti yardımı talebinin sunulması ve davanın ilerlemesi

Ceza adaleti yardımı, sınır ötesi ceza yargı yetkisi ve uygulamanın temelidir. Çin'in "Uluslararası Ceza Adaleti Yardımı Yasası", ceza adaleti yardımının kapsamını, belgelerin iletilmesi, soruşturma ve delil toplama, tanıkların ifade vermesinin düzenlenmesi gibi konuları içermektedir.

Ceza adalet yardımı talep eden taraf, Çin ile talep edilen ülke arasında bir yardım anlaşması olup olmadığına bağlıdır. Eğer bir yardım anlaşması varsa, Adalet Bakanlığı, Ulusal Denetim Komisyonu ve diğer ilgili kurumlar yetki alanlarında talepte bulunur; eğer yardım anlaşması yoksa, diplomatik yollarla çözülür.

Dikkate değer olan, Çin'in bazı batılı ülkelerle ceza adaleti yardımı anlaşmaları imzalayarak her iki tarafın işbirliği için hukuki bir temel sağlamış olmasıdır.

Sınır Ötesi Kripto Varlık Dolandırıcılığı Vaka Analizi

Şanghay Jing'an Bölgesi Savcılığı tarafından açıklanan bir uluslararası kripto varlık dolandırıcılığı davasına göre, suç çetesi insanları gruplara dahil etme ve sahte "kıdemli eğitmenler" gibi yöntemlerle mağdurları kripto para yatırımı yapmaya kandırdı. Şanghay polisi yaptığı soruşturma sonucunda bunun uluslararası bir telekomünikasyon dolandırıcılığı çetesi olduğunu belirledi ve yurt içinde çeşitli yerlerde 59 geri dönen suç şüphelisini yakaladı.

Bu vaka, Çin'in birçok ülke ile ceza adaleti yardımı anlaşmaları imzaladığına rağmen, uygulama oranının düşük olduğunu göstermektedir. Bu, ceza adaleti yardımlarının verimsizliği, karmaşık prosedürler gibi nedenlerden kaynaklanıyor olabilir.

Sonuç

Açıkça belirtmek gerekir ki, Web3 ile ilgili işlerle uğraşmak, yasaları ihlal edeceğiniz anlamına gelmez. Ancak, Çin'in mevcut politikaları blockchain teknolojisine ve kripto varlıklara karşı temkinli bir tutum sergilemekte ve bazı bölgelerde "çıkar odaklı uygulama" olgusu nedeniyle, toplumda Web3 çalışanlarına karşı belirli bir yanlış anlama oluşmaktadır.

Ancak, eğer Çin vatandaşları yurtdışında kripto varlıkları bir bahane olarak kullanarak, Çin vatandaşlarına karşı suç işlerlerse, yurtdışında olsalar bile Çin ceza yasasının yaptırımlarından kurtulamazlar. Bu nedenle, Web3 çalışanları dikkatli olmalı, yasalara ve düzenlemelere sıkı sıkıya uymalı ve yasal sınırları ihlal etmekten kaçınmalıdır.