Phân tích toàn diện L1 Blockchain Story được thiết kế đặc biệt cho sở hữu trí tuệ

Story là một Layer 1 Blockchain được thiết kế đặc biệt cho quyền sở hữu trí tuệ, kết hợp những lợi thế của EVM và Cosmos SDK, 100% tương thích với EVM, đồng thời được tối ưu hóa sâu ở lớp thực thi, có khả năng xử lý nhanh chóng và hiệu quả các cấu trúc dữ liệu phức tạp như quyền sở hữu trí tuệ.

Tài sản sở hữu trí tuệ (IP Assets or IPA)

IPA là dữ liệu tài sản trí tuệ có thể lập trình trên Story. Nói một cách đơn giản, IPA được cấu thành từ một NFT theo tiêu chuẩn ERC-721 và một TBA (Token Bound Account) theo tiêu chuẩn ERC-6551 gắn liền với IP. Trong đó, NFT đại diện cho IP, TBA là một hợp đồng độc lập gắn liền với tài sản IP, được sử dụng để kiểm soát quyền tương tác với mô-đun Story hoặc lưu trữ dữ liệu liên quan đến IP.

Mặc dù tài sản IP sử dụng tiêu chuẩn NFT ERC-721, nhưng siêu dữ liệu mà nó chứa là một cấu trúc dữ liệu được thiết kế hoàn chỉnh, chuyên dụng cho tài sản IP.

Trong tài sản IP có một số thuộc tính được định nghĩa, chẳng hạn như relationships, thuộc tính này có 40 loại định nghĩa khác nhau trong Story, được sử dụng để đối phó với các mối quan hệ thuộc về IP trong các tình huống khác nhau.

IP Account là gì?

Tài khoản IP là tài khoản EOA liên kết với IP được thực hiện qua tiêu chuẩn ERC-6551, chi tiết cụ thể có thể tham khảo EIP-6551.

Tài khoản IP chủ yếu thực hiện hai chức năng:

1. Lưu trữ dữ liệu liên quan đến IP: bao gồm thông tin sở hữu của siêu dữ liệu và tài sản liên quan (ví dụ như các token cấp phép hoặc token bản quyền phát sinh từ IP đó).

2. Hỗ trợ các mô-đun sử dụng những dữ liệu này: Các mô-đun này tương tác với tài khoản IP và thêm cũng như lưu trữ dữ liệu vào đó. Ví dụ, chức năng của các mô-đun ủy quyền, chia sẻ doanh thu/tiền bản quyền, trộn tác phẩm, giải quyết tranh chấp IP, v.v. đều phụ thuộc vào khả năng lập trình của tài khoản IP.

Thiết kế mô-đun IPA và các mô-đun cốt lõi hiện có

Do bởi sự tồn tại của tài khoản IP, tài sản IP không chỉ có thể lưu trữ dữ liệu liên quan đến IP mà còn có thể tương tác với các loại mô-đun thông qua giao diện tiêu chuẩn ERC-165. Bất kỳ người dùng nào cũng có thể tự tùy chỉnh phát triển mô-đun, đồng thời Story định nghĩa 4 mô-đun cốt lõi, lần lượt là:

Mô-đun cấp phép (Licensing Module)

Mô-đun ủy quyền cho phép người dùng tạo một ủy quyền từ mẫu ủy quyền (tức là Giấy phép IP có thể lập trình, PIL) và đính kèm nó vào tài sản IP. Điều khoản ủy quyền được định nghĩa trong ủy quyền này hạn chế cách mà người khác có thể sử dụng IP của bạn cho phát triển thương mại hoặc hợp tác sáng tác. Nếu tài sản IP được đính kèm các điều khoản ủy quyền, bất kỳ ai cũng có thể đúc một mã thông báo ủy quyền từ đó, mã thông báo này như một giấy phép sử dụng tác phẩm đó và phải tuân theo các điều khoản ủy quyền. Điều này sẽ thiết lập mối quan hệ cha-con giữa các tài sản IP, từ đó kích hoạt các chức năng như luân chuyển bản quyền tự động thông qua mô-đun bản quyền.

Mô-đun bản quyền (Royalty Module)

Mô-đun bản quyền định nghĩa cách thức doanh thu di chuyển giữa tài sản IP cha và tài sản IP con. Dưới đây là hai kịch bản dòng doanh thu phổ biến, các bài viết tiếp theo sẽ phân tích các trường hợp thực tế trong các kịch bản ứng dụng khác nhau:

• Đúc token ủy quyền: Khi đúc token ủy quyền từ tài sản IP, có thể cần phải trả phí đúc. Khi ai đó (mong muốn đăng ký tác phẩm phái sinh hoặc chỉ giữ ủy quyền) trả phí này, doanh thu sẽ được lưu thông lên chuỗi.
• Tiền thưởng trực tiếp: Nếu ai đó gửi thu nhập trực tiếp đến một tài sản IP nào đó, thu nhập đó cũng nên chảy lên chuỗi.

Mô-đun tranh chấp (Dispute Module)

Mô-đun tranh chấp cung cấp cho người dùng một cách để đề xuất và giải quyết tranh chấp thông qua trọng tài. Các thành phần chính của hệ thống trọng tài bao gồm:

• Chính sách trọng tài: Chính sách trọng tài là một tập hợp các quy tắc, quy trình và thực thể, những yếu tố này cùng nhau xác định kết quả của tranh chấp. Hiện tại, chính sách trọng tài duy nhất được hỗ trợ là chính sách trọng tài UMA.
• Trừng phạt trọng tài: chỉ những hậu quả xảy ra khi tài sản IP bị "đánh dấu". Tài sản IP chỉ được coi là "đánh dấu" khi tranh chấp được xác định là đúng. Một khi đã bị đánh dấu, tài sản IP sẽ không thể được đúc token ủy quyền, liên kết với bất kỳ tài sản cha nào, nhận thu nhập bản quyền và không thể sử dụng tất cả các quyền ủy quyền hiện có.
• Nhãn: Story đã thiết lập 4 loại nhãn, có thể được sử dụng để đánh dấu tài sản tranh chấp, bao gồm: đăng ký vi phạm (tức là đăng ký tài sản IP đã tồn tại), sử dụng vi phạm (sử dụng không đúng cách các quyền được bao gồm trong tài sản IP), thanh toán vi phạm và vi phạm tiêu chuẩn nội dung.

Mô-đun nhóm (Grouping Module)

Mô-đun nhóm hỗ trợ tạo và quản lý tài sản IP nhóm, đồng thời cung cấp chức năng bể tiền bản quyền cho nhóm đó.

Khám phá đổi mới trong ứng dụng tài sản IP

Sau khi hiểu được các đặc điểm cơ bản và mô-đun của tài sản IP, chúng ta tự nhiên nhận ra được những lợi thế của Story. Tài sản IP có thể giúp các nhà sáng tạo nội dung dễ dàng xây dựng một đế chế bản quyền được bảo vệ bởi hợp đồng thông minh và mạng lưới phi tập trung, tất cả các quyền sở hữu trí tuệ của các nhà sáng tạo nội dung được bảo vệ, họ cũng có thể tham gia vào nhiều hoạt động tài chính phái sinh. Vì vậy, hãy cùng nhau động não xem chúng ta có thể làm gì trên Story?

Phát hành tài sản IP và đặc điểm tài sản IP

Blockchain bình đẳng trao quyền phát hành tài sản cho mọi người, Story đã thiết kế một bộ cấu trúc tài sản hoàn chỉnh và các mô-đun thực thi để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mọi người, đồng thời cung cấp một bộ khung chức năng toàn diện cho việc đăng ký, ứng dụng, xác nhận quyền, và lưu thông bản quyền.

Bạn có còn nhớ những bất ngờ và niềm vui mà BAYC và Azuki đã mang lại cho cộng đồng tiền điện tử không? Cộng đồng tiền điện tử đã từng đau đầu suy nghĩ ra nhiều giải pháp để tăng giá trị cho NFT mà họ đang sở hữu, hãy để chúng ta trực tiếp thông qua ví dụ để chỉ ra nếu BAYC phát hành trên Story, sẽ có cảnh tượng như thế nào?

Nếu BAYC trên Story

Đầu tiên, với tư cách là chủ sở hữu của IP BAYC, Yuga Lab có thể đăng ký BAYC trên Story trở thành tài sản sở hữu trí tuệ, tức là IPA. Sau khi đăng ký, có thể thiết lập các mẫu ủy quyền khác nhau (PIL) cho BAYC, để ràng buộc các hạn chế cụ thể khi sử dụng IP BAYC trong các bối cảnh khác nhau.

Thứ hai, mô-đun bản quyền của IP BAYC sẽ gắn liền với 100 triệu mã thông báo bản quyền (Royalty Tokens), đây là một mã thông báo tiêu chuẩn ERC20, có chức năng chính là phân chia thu nhập tương ứng từ kho bản quyền của IP BAYC.

Cuối cùng, với tư cách là nhà phát hành IPA, Yuga Lab có thể phát hành sản phẩm cụ thể đầu tiên sử dụng IP BAYC, Bộ sưu tập BAYC 10K, tức là 10.000 NFT hình ảnh khỉ khác nhau. Tất nhiên, loạt NFT này được phát hành sau khi đúc token ủy quyền BAYC, Yuga Lab có thể quy định trong ủy quyền này rằng, tất cả doanh thu từ các sub-IP sẽ có 5% (có thể điều chỉnh) chảy vào kho bạc của BAYC.

Qua hình trên, có thể thấy rằng Story đã thiết kế một hệ thống cấp phép và thu nhập bản quyền hoàn chỉnh cho tài sản IP. Dưới hệ thống này, người nắm giữ tài sản IP gần như không cần tốn thêm sức lực vào vấn đề cấp phép IP và thu nhập từ bản quyền. Tương tự, trong hệ thống này, có một số logic thương mại và cơ hội giao dịch mà trước đây không tồn tại trong ngành công nghiệp blockchain, hoặc nói cách khác, khó khăn trong việc đánh giá, dưới đây chúng ta sẽ lần lượt giải thích.

1. Doanh thu từ quyền sở hữu tài sản IP: BAYC như là IP cha, mở quyền cho nhiều dòng sản phẩm hoặc các nhà sáng tạo khác có ý định sáng tác dưới thương hiệu BAYC. Dù là dòng sản phẩm hay các nhà sáng tạo khác đều cần phải đúc token quyền sở hữu, phí đúc token quyền sở hữu là doanh thu trực tiếp từ tài sản IP cha.
2. Doanh thu bản quyền tài sản IP: BAYC là IP cha, các token bản quyền liên kết có thể trích xuất tất cả doanh thu dưới IP của nó. Doanh thu chính của kho doanh thu đến từ phí đúc token cấp phép IP và các khoản thu khác từ IP con (phí đúc token cấp phép IP con và doanh thu trực tiếp).
3. Giao dịch token ủy quyền của tài sản IP: Đối với một IP nổi tiếng, giá đúc token ủy quyền của nó cho dù là giá đúc hay giá lưu thông trên thị trường thứ cấp đều có thể là một khoản phí lớn. Và đây là một loại token hoàn toàn thực dụng, đối với IP nổi tiếng, có thể xuất hiện tình trạng cung không đủ cầu.
4. Giao dịch token bản quyền tài sản IP: Token bản quyền tài sản IP trực tiếp hưởng lợi từ doanh thu chia sẻ tương ứng của tài sản IP, thị trường có thể ước tính rõ ràng doanh thu tương ứng của IP, từ đó phản ứng kịp thời hơn vào giá token bản quyền, tương tự giá token bản quyền cũng tồn tại sự đầu cơ dự kiến.

Khi tài sản IP được thực hiện với sự ủy quyền rõ ràng và luồng bản quyền dưới Story, chúng ta sẽ tự nhiên nghĩ đến việc giao dịch tài sản IP sẽ đa dạng hơn.

Giao dịch tài sản IP

Trong thế giới DeFi hiện có của chúng ta, đã hình thành những lĩnh vực rất rõ ràng, mỗi lĩnh vực đều có những ưu điểm riêng, ví dụ như một DEX là nổi bật trong số các DEX, một nền tảng giao dịch NFT là nổi bật trong số các NFT Marketplace, một nền tảng giao dịch token lợi suất là nổi bật trong số các Yield token trading. Mặc dù trong Story, hình thức tài sản giao dịch không có sự thay đổi căn bản, vẫn là ERC20 và ERC721, nhưng nền tảng của chính các token đã có sự thay đổi to lớn.

Ví dụ như token bản quyền của tài sản IP nổi tiếng. Chỉ cần đế chế thương mại của IP đó có thể tiếp tục phát triển, thì toàn bộ phí cấp phép và bản quyền phát sinh từ tiêu dùng trực tiếp sẽ chảy vào kho thu nhập của IP gốc, thì token bản quyền của IP gốc đó sẽ có logic đầu cơ rõ ràng. Vậy liệu chúng ta có thể tưởng tượng, giống như phần mềm giao dịch cổ phiếu trong đời sống thực, sẽ có một DEX như vậy, sẽ trình bày rõ ràng tình hình thu nhập của token bản quyền và dự đoán thu nhập trong tương lai trước mặt các nhà giao dịch, vì cuối cùng những dữ liệu này đều có thể tìm kiếm và truy nguyên trên chuỗi.

Các token ủy quyền của tài sản IP nổi tiếng cũng sẽ trở thành đối tượng đầu cơ mới. Việc đầu cơ token ủy quyền có thể xảy ra trong hai trường hợp: một là số lượng token ủy quyền có hạn, trường hợp còn lại là độ nổi tiếng và doanh thu của tài sản IP ngày càng tăng, giá trị của token ủy quyền cũng liên tục tăng lên. Vì token ủy quyền là token theo tiêu chuẩn ERC721, nên trên các nền tảng giao dịch token ủy quyền, người dùng cũng sẽ có xu hướng sử dụng các nền tảng giao dịch có thể phản ánh các thông tin cơ bản của token ủy quyền.

Hơn nữa, nếu token bản quyền IP và token cấp phép đều có logic giao dịch dựa trên dòng tiền trong tương lai, thì những token này có thể được chia thành PT (Principal Token) và YT (Yield Token) để giao dịch, một nền tảng giao dịch token lợi nhuận, bạn biết tôi đang nói về bạn.

Tài sản IP thế chấp

Trong thế giới DeFi, còn có một lĩnh vực mà tuyệt đối không thể bỏ qua, đó là thế chấp tài sản và cho vay. Một nền tảng cho vay nắm giữ vị thế không thể bị lung lay với 21 tỷ đô la giá trị TVL, trong đó hơn 85% tài sản đều là token ETH.

Quay trở lại thế giới tài sản IP, vậy tài sản IP có thể được sử dụng để thế chấp vay mượn không? Các mã thông báo ủy quyền và mã thông báo bản quyền có thể cũng được sử dụng để thế chấp vay mượn không? Tôi nghĩ câu trả lời chắc chắn là có.

Trong thế giới thực, chúng ta đã thấy vô số trường hợp tài sản IP được sử dụng làm tài sản thế chấp cho vay. Chẳng hạn, vào năm 2009, Disney đã từng thế chấp tài sản IP của Marvel để phát triển phim trong tương lai, nhận được khoản vay 525 triệu USD từ Bank of America. Các khía cạnh chính để đánh giá tài trợ thế chấp IP bao gồm: hiệu suất thương mại lịch sử của IP, cơ sở khán giả và mức độ công nhận trên thị trường, tiềm năng phát triển và hiện thực hóa trong tương lai, vòng đời và tính bền vững của IP, môi trường ngành và triển vọng thị trường, v.v. Trên Story, hiệu suất của tài sản IP hoàn toàn minh bạch và có thể truy xuất, điều này làm giảm độ khó trong việc đánh giá tài trợ thế chấp IP, do đó có lý do để tin rằng việc cho vay thế chấp tài sản IP sẽ trở thành cốt lõi của IPFi mà Story nói đến.

Những ví dụ trên chỉ là bề nổi trong ứng dụng sinh thái Story, nhiều trường hợp sử dụng sinh thái khác có thể tham khảo trong tài liệu chính thức.

![Toàn cảnh giải thích L1 Blockchain Story được thiết kế đặc biệt cho sở hữu trí tuệ](