Tiền kỹ thuật số trở thành lựa chọn mới cho các quốc gia thế giới thứ ba ứng phó với khó khăn kinh tế

Đối với các quốc gia phát triển, tiền kỹ thuật số đại diện cho triển vọng đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, đối với các quốc gia thế giới thứ ba, nó thường được coi là một công cụ tài chính có giá trị và khó bị tước đoạt. Nhiều quốc gia thậm chí hy vọng thông qua tiền kỹ thuật số để phá vỡ các rào cản tài chính, tìm kiếm những đột phá mới cho sự phát triển kinh tế.

Khi nhắc đến các quốc gia thế giới thứ ba, người ta thường nghĩ đến nghèo đói, đói kém và bạo lực. Tiền kỹ thuật số và Bitcoin, những sản phẩm mạng hiện đại, dường như không phù hợp với những quốc gia này. Tuy nhiên, tiền kỹ thuật số đang mang lại cho những quốc gia này những ý tưởng mới để giải quyết những khó khăn về tài chính.

Kể từ khi El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên đưa Bitcoin vào làm tiền tệ hợp pháp vào tháng 6 năm 2021, đến Cuba và Cộng hòa Trung Phi lần lượt theo sau, ngày càng nhiều quốc gia thế giới thứ ba bắt đầu tiến tới hợp pháp hóa tiền kỹ thuật số. Dưới đây là cái nhìn tổng quan về tình hình của một số quốc gia thế giới thứ ba đã đưa tiền kỹ thuật số làm tiền tệ hợp pháp.

El Salvador

El Salvador thường được mô tả là một quốc gia có tỷ lệ tội phạm cao, tỷ lệ giết người cao, băng đảng và bạo lực hoành hành, được coi là một trong những quốc gia nguy hiểm nhất thế giới. Trước năm 2021, đô la Mỹ là đồng tiền hợp pháp duy nhất của đất nước này. Năm 2021, Quốc hội El Salvador chính thức thông qua dự luật Bitcoin, trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp.

Hành động này đã gây ra nhiều tranh cãi. Một số người cho rằng cách tiếp cận từ trên xuống này có thể mang lại lợi ích nhiều hơn cho người giàu. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) thậm chí đã yêu cầu El Salvador bãi bỏ luật Bitcoin của họ và cho biết có thể vì lý do đó mà từ chối cung cấp hỗ trợ tài chính.

Mặc dù vào cuối năm 2021, tỷ lệ nợ của quốc gia này đã lên tới 85% GDP, nhưng trong năm đầu tiên áp dụng Bitcoin, GDP của El Salvador đã tăng 10,3%, chủ yếu nhờ vào việc Bitcoin thúc đẩy sự phục hồi của ngành du lịch quốc tế.

El Salvador còn đề xuất một loạt các kế hoạch liên quan đến Bitcoin, bao gồm xây dựng bãi biển Bitcoin, sử dụng năng lượng địa nhiệt từ núi lửa để khai thác và phát hành trái phiếu Bitcoin.

Mặc dù tỷ lệ phổ cập Internet ở El Salvador chỉ là 45%, nhưng mức độ ủng hộ của người dân đối với Tổng thống Nayib Bukele vẫn rất cao, 94% cho biết sẽ tiếp tục ủng hộ ông giữ chức tổng thống.

Từ đầu năm nay, El Salvador đã bắt đầu quy định về chứng khoán kỹ thuật số và dự định phát hành trái phiếu được hỗ trợ bằng Bitcoin, còn được gọi là trái phiếu núi lửa. Mặc dù giá trị Bitcoin mà El Salvador nắm giữ đã giảm so với giá mua, nhưng chính phủ cho rằng tỷ lệ này chỉ chiếm một phần rất nhỏ so với ngân sách tài chính của chính phủ.

IMF trong tháng 2 năm nay sau khi thực hiện chuyến thăm hàng năm tới El Salvador, cho rằng rủi ro của Bitcoin ở El Salvador "chưa trở thành hiện thực", nhưng vẫn nhắc nhở chính phủ nên xem xét lại kế hoạch mở rộng mức độ tiếp xúc với rủi ro Bitcoin.

Cuba

Vào tháng 6 năm 2021, Cuba đã trở thành quốc gia thứ hai sau El Salvador chấp nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp. Quyết định này chủ yếu nhằm đối phó với các biện pháp trừng phạt chuyển tiền xuyên quốc gia của Mỹ, chứ không đơn thuần là để đón nhận công nghệ tiên tiến.

Bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt của Mỹ, Cuba cần tìm kiếm các phương pháp để vượt qua khuôn khổ đô la. Thêm vào đó, sự quan liêu của chính phủ và lạm phát kinh tế cao, niềm tin của người dân vào chính phủ và đồng tiền pháp định cũ là peso đã giảm sút. Đối với nhiều người Cuba, Bitcoin đáng tin cậy hơn peso.

Với việc internet di động ngày càng phổ biến tại Cuba, ngày càng nhiều người Cuba bắt đầu sử dụng Bitcoin. Vào tháng 9 năm 2021, đạo luật công nhận Bitcoin và các loại tiền kỹ thuật số khác do Ngân hàng Trung ương Cuba ban hành có hiệu lực, tiền kỹ thuật số trở thành phương thức thanh toán giao dịch thương mại hợp pháp tại Cuba.

Theo báo cáo, hơn 100.000 người Cuba đang sử dụng Bitcoin và các loại tiền kỹ thuật số khác để đối phó với lệnh trừng phạt của Mỹ. Đối mặt với lệnh cấm vận kinh tế kéo dài 60 năm của Mỹ, Cuba đang tìm kiếm lối thoát kinh tế, và tiền kỹ thuật số đã cung cấp cho họ một lựa chọn để tránh các hạn chế tài chính.

Cộng hòa Trung Phi

Vào tháng 4 năm 2022, Quốc hội Cộng hòa Trung Phi đã nhất trí thông qua một dự luật công nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp, trở thành quốc gia đầu tiên ở châu Phi áp dụng Bitcoin làm tiền tệ chính thức. Sau đó, quốc gia này đã phát hành Sango Coin, trở thành quốc gia châu Phi đầu tiên tạo ra tiền kỹ thuật số quốc gia.

Là một quốc gia châu Phi nhỏ với dân số chỉ hơn 5 triệu người, Cộng hòa Trung Phi được coi là một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới. Do ban đầu là thuộc địa của Pháp, quốc gia này đã sử dụng Franc Trung Phi làm đồng tiền hợp pháp. Tuy nhiên, khi Pháp bắt đầu sử dụng Euro, giá trị của Franc Trung Phi đã giảm, và chính phủ do đó đã chuyển hướng sang tiền kỹ thuật số.

Tuy nhiên, Cộng hòa Trung Phi đang đối mặt với nhiều khó khăn thực tế. Tỷ lệ bao phủ internet của quốc gia này chỉ đạt 11%, chỉ khoảng 14% người dân có thể sử dụng điện, và chưa đến một nửa số người sở hữu điện thoại di động. Những yếu tố này tạo ra những thách thức lớn cho việc phổ biến Bitcoin.

Dù vậy, Cộng hòa Trung Phi vẫn kiên quyết đưa tiền kỹ thuật số vào nền kinh tế quốc gia. Vào tháng 7 năm 2022, quốc gia này đã ra mắt nền tảng Sango dựa trên sidechain Bitcoin và bắt đầu bán trước token Sango.

Venezuela

Tháng 2 năm 2018, Venezuela chính thức mở bán trước đồng tiền kỹ thuật số được phát hành bởi chính phủ mang tên Petro, trở thành đồng tiền kỹ thuật số hợp pháp đầu tiên do quốc gia phát hành trong lịch sử nhân loại. Petro gắn liền trực tiếp với trữ lượng dầu, khí đốt, vàng và kim cương của quốc gia này, mỗi "Petro" tương đương với 1 thùng dầu, tổng số lượng phát hành là 100 triệu đồng.

Chính phủ Venezuela tích cực thúc đẩy tiền kỹ thuật số dầu mỏ, cho phép công dân sử dụng tiền kỹ thuật số dầu mỏ để mua bất động sản, mở quầy tiền kỹ thuật số dầu mỏ tại các ngân hàng lớn, và phát lương hưu hoặc trợ cấp cho người nghỉ hưu thông qua tiền kỹ thuật số dầu mỏ. Chính phủ cũng dự kiến thúc đẩy việc sử dụng tiền kỹ thuật số dầu mỏ trong các lĩnh vực như phí điện nước và thuế.

Năm 2019, sau khi Venezuela cắt đứt quan hệ với Mỹ, Mỹ đã áp đặt các biện pháp kiểm soát tài chính và trừng phạt dầu mỏ đối với quốc gia này. Trong bối cảnh này, đồng tiền dầu mỏ trở thành công cụ quan trọng giúp người Venezuela né tránh lệnh trừng phạt của Mỹ và chuyển tiền.

Quốc đảo nhỏ Tonga ở Thái Bình Dương

Vào tháng 1 năm 2022, cựu nghị sĩ Lord Fusitu'a của quần đảo Thái Bình Dương Tonga đã đề xuất kế hoạch đưa Bitcoin trở thành tiền tệ hợp pháp. Ông cho biết, động thái này có thể giúp hơn 100.000 người Tonga tham gia vào mạng lưới Bitcoin, trong khi tổng dân số của Tonga chỉ khoảng 120.000.

Fusitu'a nhấn mạnh rằng các hộ gia đình ở các nước đang phát triển mất một lượng lớn thu nhập khi gửi tiền. Khoảng 40% nền kinh tế Tonga phụ thuộc vào kiều hối từ gần 300.000 lao động nước ngoài. Do đó, việc áp dụng Bitcoin làm tiền tệ hợp pháp có thể giúp giải quyết vấn đề này.

Theo thông tin, Tonga có thể sẽ sử dụng Bitcoin làm tiền tệ hợp pháp vào quý 2 năm 2023 và bắt đầu khai thác Bitcoin vào quý 3.

Tóm tắt

Dưới sự thống trị của đồng đô la toàn cầu, tiền tệ của các quốc gia nhỏ thường trở thành tay sai. Đối với những quốc gia rơi vào khủng hoảng tài chính, tiền kỹ thuật số được coi là một lối thoát. Lý thuyết "tội lỗi nguyên thủy của tiền tệ các quốc gia nhỏ" do nhà kinh tế học Mỹ McKinnon đưa ra chỉ ra rằng, các quốc gia nhỏ tự mình thực hiện các biện pháp để đối phó với đồng đô la thường dẫn đến kết quả ngược lại.

Đối với các nước lớn, tiền kỹ thuật số thường hơn là một loại tài sản đầu tư. Nhưng đối với các quốc gia nghèo ở thế giới thứ ba, tiền kỹ thuật số là tiền lưu thông thực tế, cũng là một trong số ít lựa chọn để thoát khỏi phong tỏa kinh tế. Trong tương lai, có thể sẽ có nhiều quốc gia thế giới thứ ba theo con đường hợp pháp hóa tiền kỹ thuật số, như Argentina đang đối mặt với lạm phát cao và Paraguay, quốc gia nhỏ nhất ở Nam Mỹ. Tiền kỹ thuật số cung cấp cho những quốc gia này một hướng đi mới để tìm kiếm hệ thống tài chính và tiền tệ độc lập.