Phân tích con đường kết tội tư pháp trong các vụ án liên quan đến tiền ảo

Một, Lời nói đầu

Gần đây, trong quá trình nghiên cứu các án lệ hình sự liên quan đến tiền ảo, tôi phát hiện có thể rút ra một số quy tắc ngầm hoặc vấn đề phụ thuộc vào tiêu chí kết án của cơ quan tư pháp khi xử lý các vụ án loại này. Bài viết này sẽ khám phá cách mà thực tiễn tư pháp xác định hành vi nào cấu thành tội phạm trong một số tội phạm liên quan đến coin phổ biến.

Hai, Tóm tắt trường hợp

Vào tháng 4 năm 2020, Tòa án Nhân dân tối cao tỉnh Chiết Giang đã đưa ra bản án hình sự cho một vụ án lừa đảo huy động vốn. Vụ án này đã làm rõ rằng hành vi lợi dụng giao dịch tiền ảo để kêu gọi đầu tư từ công chúng, và phát triển mạng lưới dưới hình thức đa cấp thông qua các phương thức truyền bá công nghệ blockchain để thu hút đầu tư, nhưng thực tế là thao túng giá cả để kiếm lợi, nên được định hình là tội phạm lừa đảo, chứ không phải là tội tổ chức, lãnh đạo lừa đảo đa cấp hoặc tội nhận tiền gửi công chúng trái phép.

Trường hợp này bao gồm nhiều mô hình và tình huống kinh doanh khác nhau như phát coin, quảng bá, marketing, ICO, v.v. Đáng chú ý là, thủ phạm chính Hạ某某 và những người khác ban đầu đã bị kết án án treo vì tội tổ chức và lãnh đạo hoạt động lừa đảo, nhưng sau đó đã bị hủy bỏ bản án ban đầu, và bị kết án tội lừa đảo huy động vốn với mức án chung thân. Sự khác biệt lớn trong mức án này đã dẫn đến nghiên cứu sâu sắc về logic kết tội tội phạm lừa đảo và tội phạm đa cấp.

Ba, Các tội phạm liên quan đến tiền ảo phổ biến và logic kết tội

（Một）Vấn đề hợp pháp của hành vi giao dịch tiền ảo

Kể từ khi bảy bộ ngành của quốc gia cùng phát hành thông báo phòng ngừa rủi ro phát hành tiền xu vào tháng 9 năm 2017, việc phát hành tiền xu trong lãnh thổ Trung Quốc được coi là hành vi huy động vốn công khai trái phép mà không có sự chấp thuận, có dấu hiệu vi phạm pháp luật như huy động vốn bất hợp pháp. Ngay cả tiền ảo phát hành từ các nền tảng nước ngoài, do thiếu sự công nhận của quốc gia và giá trị kinh tế thực tế, vẫn được coi là khái niệm ảo.

Trong trường hợp đã nêu, tòa án cho rằng hành vi của bên phát hành (người bán) trong giao dịch tiền ảo là vi phạm pháp luật, nhưng không rõ liệu người tham gia thông thường (người mua) có vi phạm hay không.

(ii) Các loại tội phạm liên quan đến tiền ảo

Các tội phạm liên quan đến tiền ảo thường gặp bao gồm tội phạm lừa đảo (như tội lừa đảo, tội lừa đảo hợp đồng, tội lừa đảo huy động vốn), tội phạm đa cấp, tội phạm mở sòng bạc và tội phạm kinh doanh bất hợp pháp.

(3) Logic kết tội liên quan đến tiền ảo

Lấy tội phạm lừa đảo đa cấp và tội lừa đảo huy động vốn làm ví dụ:

1. Các yếu tố cấu thành tội phạm lừa đảo đa cấp bao gồm:

   • Thiết lập ngưỡng thu hút người tham gia
   • Lấy số lượng nhân viên phát triển làm cơ sở tính toán thưởng hoặc hoàn tiền
   • Tổ chức đa cấp đạt ba cấp trở lên và số người vượt quá ba mươi.
   • Mục đích của người thực hiện là lừa gạt tài sản của người tham gia

2. Bản chất của tội phạm lừa đảo là hành vi của người phạm tội thông qua các phương thức lừa đảo khiến nạn nhân có nhận thức sai lầm, từ đó xử lý tài sản của bản thân hoặc người khác, cuối cùng dẫn đến việc người có quyền tài sản bị thiệt hại. Trong các vụ lừa đảo tiền ảo, coin ảo thường được sử dụng làm công cụ lừa đảo, dùng để trao đổi với các đồng coin chính thống.

Tội lừa đảo huy động vốn, như một tội lừa đảo đặc biệt, có các yếu tố cấu thành phần lừa đảo tương tự như tội lừa đảo thông thường. Trong trường hợp này, cơ quan tòa án đã thay đổi tội danh từ tội lừa đảo đa cấp sang tội lừa đảo huy động vốn chủ yếu dựa trên việc thực hiện thực chất của hành vi huy động vốn bất hợp pháp, thu hút nhà đầu tư thông qua các đồng tiền ảo không có giá trị thực tế, hình thành quỹ tiền và sử dụng số tiền thu được cho tiêu dùng cá nhân và chuyển ra nước ngoài, chứng minh được ý thức chủ quan của tội lừa đảo huy động vốn.

Bốn, Kết luận

Mặc dù hiện tại chính sách quản lý trong nước không cấm rõ ràng việc đầu tư vào tiền ảo, nhưng các hành vi liên quan vẫn có thể bị coi là "có dấu hiệu phá hoại trật tự tài chính, gây hại cho an ninh tài chính". Tuy nhiên, quyền giải thích về định nghĩa này thường nằm trong tay các cơ quan liên quan, và thực tiễn thực thi pháp luật và tư pháp ở các địa phương có thể có sự khác biệt. Trong lĩnh vực các vụ án liên quan đến tiền ảo, hiện tượng này càng rõ ràng hơn, cần sự chú ý chặt chẽ và ứng phó cẩn thận từ các chuyên gia trong ngành.