Cuộc chiến thương mại toàn cầu tái diễn: Thị trường tài sản tiền điện tử đối mặt với thách thức mới

Gần một thế kỷ trước, Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley năm 1930 đã gây ra ảnh hưởng sâu sắc đến nền kinh tế toàn cầu. Chính sách này, dưới danh nghĩa bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, cuối cùng đã dẫn đến sự suy giảm thảm hại của thương mại toàn cầu, làm trầm trọng thêm mức độ nghiêm trọng của cuộc Đại suy thoái. Ngày nay, bóng ma của chủ nghĩa bảo hộ thương mại lại một lần nữa bao trùm toàn cầu.

Vào tháng 4 năm 2025, Mỹ tuyên bố sẽ tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc lên 125%, thị trường toàn cầu lại cảm nhận được bầu không khí căng thẳng. Bộ Thương mại Trung Quốc đã nhanh chóng phản ứng, cho biết nếu phía Mỹ tiếp tục thực hiện "trò chơi số thuế", phía Trung Quốc sẽ "không quan tâm" và giữ quyền phản công thêm. Trong khi đó, chính phủ Mỹ đã đề xuất "tạm hoãn thuế trong 90 ngày" với 75 quốc gia, giảm thuế suất chung xuống 10%, nhưng loại trừ Trung Quốc, Mexico và Canada. Chiến lược thương mại có mục tiêu này không chỉ làm tăng rủi ro tách rời kinh tế giữa Trung Quốc và Mỹ, mà còn khiến thị trường tài sản tiền điện tử - lĩnh vực mới của dòng vốn toàn cầu - đối mặt với những thách thức mới.

Cảnh báo từ lịch sử

Bài học từ Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley vào những năm 1930 thật sự đáng suy ngẫm. Khi đó, các quốc gia rơi vào vòng xoáy thuế quan trả đũa, cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống thương mại quốc tế. Chính sách thương mại này được coi là một trong những chính sách phá hoại nhất của thế kỷ 20, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo cho các nhà ra quyết định hiện đại: Chủ nghĩa bảo hộ thương mại chưa bao giờ là giải pháp tốt cho những khó khăn kinh tế.

Năm 1930, Quốc hội Hoa Kỳ thông qua đạo luật này, nâng mức thuế nhập khẩu trung bình lên 59%, mức cao nhất trong lịch sử. Mặc dù mục đích ban đầu là để bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước bị ảnh hưởng bởi cuộc Đại suy thoái, nhưng nó đã gây ra những phản ứng dây chuyền thảm khốc. Các đối tác thương mại chính trên toàn cầu nhanh chóng thực hiện các biện pháp trả đũa, dẫn đến việc thương mại quốc tế suy giảm gần hai phần ba trong khoảng thời gian từ 1929 đến 1934, xuất khẩu của Hoa Kỳ giảm mạnh 70%, tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu càng trở nên nghiêm trọng hơn. Chính sách này không chỉ không cứu vãn được nền kinh tế Hoa Kỳ, mà còn làm sâu sắc thêm tác động của cuộc Đại suy thoái, phơi bày những thiếu sót chết người của chủ nghĩa bảo hộ thương mại: trong nền kinh tế toàn cầu hóa, việc đơn phương nâng cao rào cản thương mại chắc chắn sẽ dẫn đến "hiệu ứng boomerang". Ảnh hưởng sâu xa hơn là đạo luật này đã phá hủy nền tảng hợp tác thương mại đa phương quốc tế, khuyến khích tâm lý chủ nghĩa dân tộc kinh tế, đặt nền móng cho sự sụp đổ của trật tự kinh tế quốc tế trước Thế chiến II.

Đặc điểm của cuộc chiến thuế quan mới

Cuộc chiến thuế quan năm 2025 khác với năm 1930. Hoa Kỳ cố gắng định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua "cuộc chiến thuế quan có chọn lọc" - gây áp lực cực độ lên Trung Quốc trong khi tạm thời nới lỏng với hầu hết các quốc gia. Chiến lược "phân hóa và phân rã" này có vẻ khôn ngoan, nhưng thực tế lại tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trung Quốc, với tư cách là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, không còn là một quốc gia thương mại yếu kém chỉ biết phản ứng thụ động như những năm 1930. Đối mặt với việc Mỹ tăng thuế, Trung Quốc không ngay lập tức có hành động trả đũa tương xứng, mà thay vào đó, giữ thái độ "không quan tâm" và xử lý lạnh nhạt, đồng thời đẩy nhanh tiến trình "thoát khỏi đồng đô la". Độ kiên định trong chiến lược này khiến thị trường nhận ra rằng, cuộc chiến thương mại mới có thể không biến thành một cuộc hỗn chiến toàn diện như những năm 1930, mà là một cuộc chiến tiêu hao kéo dài hơn.

Phản ứng của thị trường mã hóa

Chính sách thuế của chính phủ Mỹ đã gây ra sự chấn động mạnh mẽ trên thị trường tài chính toàn cầu, thị trường Tài sản tiền điện tử cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Bitcoin đã giảm từ 83,500 USD xuống 74,500 USD, Ethereum giảm mạnh hơn, từ 1,800 USD xuống 1,380 USD, tổng giá trị thị trường của các Tài sản tiền điện tử khác đã giảm hơn 40%. Tính thanh khoản của thị trường đã thu hẹp đáng kể, dòng tiền vào Bitcoin hàng tháng đã giảm mạnh từ đỉnh 100 tỷ USD xuống còn 6 tỷ USD, Ethereum chuyển sang trạng thái ròng ra 6 tỷ USD. Mặc dù đã có đợt "bán tháo đầu hàng" quy mô lớn, nhưng khi giá giảm, quy mô thua lỗ dần thu hẹp, cho thấy áp lực bán trong ngắn hạn có thể đang dần cạn kiệt.

Xét về mặt kỹ thuật, mức 93,000 đô la trở thành mức kháng cự chính để Bitcoin lấy lại động lực tăng giá, khoảng 65,000-71,000 đô la là khu vực hỗ trợ cốt lõi mà phe bò phải giữ vững. Thị trường hiện đã bước vào giai đoạn quan trọng, nếu phá vỡ mức hỗ trợ sẽ khiến hầu hết các nhà đầu tư rơi vào thua lỗ, có thể dẫn đến sự điều chỉnh mạnh mẽ hơn của thị trường. Nhìn chung, thị trường tài sản tiền điện tử rất nhạy cảm với sự thay đổi về tính thanh khoản toàn cầu, sự không chắc chắn từ chính sách thuế lần này đã gây ra tác động rộng rãi, việc thị trường có thể ổn định hay không sẽ phụ thuộc vào xu hướng chính sách tiếp theo và tình hình dòng vốn quay trở lại.

Kết luận

Thị trường mã hóa trong cuộc chơi này vừa là người chịu đựng thụ động, vừa là biến số chủ động. Khi tình hình quốc tế căng thẳng, hệ thống tiền tệ toàn cầu ở trong tình trạng bất ổn, tài sản tiền điện tử có thể trở thành một phương tiện lưu trữ giá trị số hiếm hoi, toàn cầu, không bị kiểm soát bởi bất kỳ chính phủ hay thực thể nào mà nhà đầu tư tìm kiếm. Có lẽ, khi tín nhiệm của trật tự cũ bị xói mòn bởi cuộc chiến thương mại, hạt giống của hệ thống mới sẽ âm thầm nảy mầm.