Cạm bẫy của chủ nghĩa thực dụng thành công: Sự trỗi dậy và thất bại của SBF

Lĩnh vực tiền điện tử luôn đầy kịch tính. Một công ty khởi nghiệp có thể đạt giá trị thị trường 28 tỷ USD chỉ trong hai năm rưỡi, giá trị tăng từ 800 triệu USD lên 32 tỷ USD trong vòng 36 tháng, tăng 4000%. Tuy nhiên, điều gây sốc hơn là công ty này từ vị trí thứ hai trong ngành đã gần như phá sản chỉ trong chưa đầy một tuần. Trên mạng thậm chí có lời đùa rằng: trong tuần này, hầu hết mọi người đã có thành tích vượt trội hơn một nhà giao dịch hàng đầu tốt nghiệp từ MIT.

Nhân vật chính của mọi thứ chính là chàng trai trẻ có mái tóc xoăn bồng bềnh - SBF.

SBF đã được gán cho nhãn "người theo chủ nghĩa vị tha hiệu quả". Nhãn này không chỉ để lại ấn tượng sâu sắc mà còn trở thành tín điều trong cuộc đời của anh. Chủ nghĩa vị tha hiệu quả là một nhánh của chủ nghĩa vị lợi, nhấn mạnh rằng khi theo đuổi hạnh phúc của số đông, cần phải xem xét hiệu quả và tác động của hành động.

SBF đã tự tạo hình ảnh là một người theo chủ nghĩa vị tha hiệu quả, điều này giống như một ứng dụng của chủ nghĩa công lợi trong bối cảnh. Ông cho rằng, chỉ cần phù hợp với lợi ích của đa số, thì có thể bỏ qua lợi ích của thiểu số thậm chí cả các tiêu chuẩn đạo đức. Nhận thức này cũng có những quan điểm tương tự trong giới học thuật, đều theo đuổi lý tưởng cải thiện thế giới, mang lại lợi ích cho nhân loại.

Tuy nhiên, những người theo chủ nghĩa vị tha hiệu quả khi theo đuổi các hành động tốt thường sẽ quá chú trọng đến chi phí và lợi ích, thậm chí có thể thực hiện một số hành động có vẻ không đạo đức vì một việc tốt lớn hơn. SBF chính là một người thực hành trung thành với tư tưởng này.

Sau khi khủng hoảng FTX bùng nổ, những nhân vật nổi tiếng trong ngành đã chỉ trích hành động của SBF. Họ chỉ ra rằng vấn đề lớn nhất của chủ nghĩa vị lợi hiệu quả là thiếu cơ sở lý thuyết hợp lý để phân bổ vốn xã hội. Để tích lũy thêm của cải cho công tác từ thiện trong tương lai, những người theo chủ nghĩa vị lợi hiệu quả có thể thực hiện những cuộc phiêu lưu liều lĩnh, thậm chí không ngần ngại sử dụng một số phương thức gây tranh cãi.

Niềm tin này của SBF xuất phát từ kinh nghiệm trưởng thành của anh. Mẹ anh là giáo sư tại Trường Luật Đại học Stanford, và khi anh 14 tuổi, bà đã nhận thấy anh có sự quan tâm đến chủ nghĩa thực dụng. Ý tưởng này đã bắt đầu bén rễ trong SBF từ khi còn nhỏ.

Trong thời gian học tại MIT, SBF đã thể hiện tài năng xuất sắc trong toán học và vật lý, đồng thời cũng thảo luận về chủ nghĩa vị lợi, bóng chày và chính trị trên blog. Sau khi tốt nghiệp, sự nghiệp của anh tiến triển thuận lợi, dưới sự hướng dẫn của chủ nghĩa vị lợi hiệu quả, anh đã đạt được danh tiếng, địa vị và sự giàu có.

Lối sống của SBF cũng thể hiện niềm tin của anh. Anh cam kết sẽ quyên góp phần lớn tài sản của mình cho các tổ chức từ thiện, FTX cũng có chính sách quyên góp 1% doanh thu. Anh còn là một trong những CEO quyên góp nhiều nhất cho Biden trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020. Ngay cả trong thời kỳ thị trường suy thoái, SBF vẫn cam kết quyên góp 1 tỷ USD cho các hoạt động từ thiện thông qua quỹ FTX.

Trong cuộc sống cá nhân, SBF là một người ăn chay, chỉ ngủ bốn tiếng mỗi đêm, chia sẻ căn hộ với bạn cùng phòng, gần như không uống rượu và cũng không đi nghỉ. Những hành động này phản ánh sự kiên định của anh ấy đối với chủ nghĩa vị tha hiệu quả.

Tuy nhiên, chính sự kiên trì này đã dẫn đến cuộc khủng hoảng FTX. Thành công của SBF liên quan đến môi trường thị trường lớn, nhưng lợi nhuận và thành công liên tục cũng đã làm gia tăng sự tự tin của ông, khiến ông càng tin tưởng rằng chủ nghĩa vị tha hiệu quả là bí quyết chiến thắng.

Để huy động thêm vốn cho từ thiện và mở rộng kinh doanh, SBF liên tục tìm kiếm tài trợ với định giá cao. Trong bối cảnh thị trường suy thoái chung, để đạt được mục tiêu nhanh chóng, anh bắt đầu che giấu báo cáo tài chính của công ty, sử dụng token của nền tảng làm tài sản thế chấp. Hành vi này cuối cùng đã dẫn đến khủng hoảng FTX.

Sau khi sự kiện xảy ra, SBF bắt đầu suy ngẫm và xin lỗi nhân viên cũng như công chúng. Anh thừa nhận mình đã mắc sai lầm và cho biết đang tìm kiếm nguồn tài trợ mới để cứu FTX.

Sự kiện này cho chúng ta thấy rằng, cho dù là chủ nghĩa vụ lợi hay chủ nghĩa vị tha hiệu quả, đều chỉ là công cụ tư tưởng đối với cá nhân. Việc theo đuổi lợi ích quá mức hoặc tách rời khỏi thực tế đều là điều không thể chấp nhận. Những người theo chủ nghĩa vị tha hiệu quả có thể quá lạc quan trong quá trình thực hành, bỏ qua các vấn đề thực tế.

SBF thành công không phải ngẫu nhiên, khủng hoảng của FTX cũng không phải là hồi kết. Trong tương lai, SBF có thể thay đổi cách suy nghĩ của mình và khởi động lại hay không, chúng ta sẽ chờ xem. Câu chuyện này nhắc nhở chúng ta rằng, trong khi theo đuổi lý tưởng, cũng cần giữ một nhận thức tỉnh táo về thực tế, cân bằng mối quan hệ giữa lý tưởng và thực tiễn.