Ranh giới pháp lý trong tranh chấp đầu tư tiền ảo: Phân biệt tranh chấp dân sự và tội phạm lừa đảo

Kể từ khi các chính sách quản lý liên quan được ban hành vào năm 2021, thái độ của Trung Quốc đối với tiền ảo có thể được tóm gọn như sau: không cấm công dân đầu tư, nhưng các hành vi trái với trật tự công cộng và đạo đức xã hội sẽ không được pháp luật bảo vệ, nhà đầu tư phải tự gánh chịu rủi ro. Do tiền ảo không được coi là tiền tệ hợp pháp, nên không thể lưu thông trên thị trường. Điều này đã dẫn đến một số khó khăn trong thực tiễn tư pháp: các vụ án dân sự khó khăn trong việc khởi tố, trong khi tiêu chuẩn khởi tố các vụ án hình sự lại khá cao.

Tuy nhiên, sự công nhận của các cơ quan tư pháp đối với thuộc tính tài sản của các loại tiền ảo chính đang gia tăng. Đôi khi thậm chí có thể xảy ra một số tình huống cực đoan, trong đó các tranh chấp đầu tư tiền ảo không phải hình sự lại bị xử lý như các vụ án hình sự. Do đó, việc phân biệt chính xác giữa "tranh chấp dân sự" và "tội phạm hình sự" trở nên đặc biệt quan trọng.

Một, Phân tích trường hợp

Lấy một trường hợp công khai của Tòa án Trung cấp Phật Sơn, tỉnh Quảng Đông làm ví dụ, vụ việc đại khái như sau:

Từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2022, bị cáo Ye某某 đã giả mạo dự án đầu tư, hứa hẹn lợi nhuận cao, dụ dỗ nhiều người đầu tư tổng cộng trị giá 2.500.000 nhân dân tệ (bao gồm 500.000 nhân dân tệ tương đương với USDT). Ye某某 đã sử dụng phần lớn số tiền cho tiêu dùng cá nhân và trả nợ, cuối cùng không còn khả năng trả cả gốc lẫn lãi. Tòa án xác định Ye某某 đã phạm tội lừa đảo, tuyên án 11 năm tù giam.

Bị cáo và luật sư bào chữa của mình đã đưa ra hai ý kiến chính: thứ nhất là giữa bị hại và bị cáo thuộc quan hệ cho vay dân sự; thứ hai là chứng cứ không đủ để chứng minh đã nhận 50万元 Tiền ảo. Các ý kiến này đều không được tòa án chấp nhận.

Hai, sự khác biệt giữa tranh chấp dân sự và lừa đảo hình sự

Sự khác biệt cơ bản giữa tranh chấp dân sự và lừa đảo hình sự nằm ở chỗ: người thực hiện hành vi có ý định chiếm đoạt bất hợp pháp hay không, cũng như có thực hiện hành vi lừa đảo hay không.

Trong vụ án này, tòa án xác định lý do chính để kết tội Yến某某 về tội lừa đảo bao gồm:

1. Sử dụng số tiền đầu tư để trả nợ cũ và tiêu dùng cá nhân
2. Mua sắm xe sang và các sản phẩm xa xỉ khác
3. Đã nợ khi nhận tiền và không có tài sản cố định
4. Thu nhập cá nhân không đủ để chi trả cho các khoản chi tiêu hàng ngày
5. Làm giả hồ sơ chuyển tiền để lừa đảo nạn nhân
6. Trước khi xảy ra vụ án không tích cực huy động vốn để trả nợ

Ba, việc xác định tiền ảo là đối tượng lừa đảo

Tòa án công nhận rằng tiền ảo có thể được coi là đối tượng phạm tội trong tội lừa đảo. Trong vụ án này, 500.000 nhân dân tệ đầu tư của một nạn nhân được xác định là tài sản hợp pháp tương đương với USDT. Căn cứ của tòa án bao gồm:

1. Lịch sử trò chuyện WeChat cho thấy bị cáo đã xác nhận nhận được USDT
2. Bị cáo thừa nhận đã nhận tiền ảo trong biên bản.

Tòa án cho rằng, tiền ảo có khả năng quản lý, khả năng chuyển nhượng và giá trị, vì vậy có thể trở thành đối tượng của tội lừa đảo.

Bốn, phân biệt giữa tổn thất đầu tư và lừa đảo

Không phải tất cả các khoản lỗ đầu tư đều cấu thành tội lừa đảo. Trong thực tiễn tư pháp, việc xác định liệu có cấu thành tội lừa đảo hay không thường xem xét các yếu tố sau:

1. Người thực hiện hành vi có mục đích chiếm đoạt trái phép hay không
2. Có tồn tại hành vi bịa đặt sự thật hoặc che giấu sự thật không?
3. Nạn nhân có phải đã xử lý tài sản dựa trên nhận thức sai lầm hay không
4. Dòng tiền và mục đích sử dụng có thực sự, hợp pháp hay không

Năm, Kết luận

Lĩnh vực đầu tư tiền ảo đang hiện lên xu hướng phức tạp "dân hình đan xen". Các nhà đầu tư nên nâng cao nhận thức về rủi ro, quyết định thận trọng. Đối mặt với tổn thất, cần lựa chọn các phương thức bảo vệ quyền lợi phù hợp theo tình huống cụ thể. Chỉ khi tiến bước trong khuôn khổ quy định, mới có thể đạt được sự cân bằng giữa phát triển công nghệ và bảo đảm pháp lý.