Lãi suất yên Nhật tăng gây ra biến động thị trường, ba tài sản đồng loạt giảm

Gần đây, đồng đô la, vàng và bitcoin đã xuất hiện hiện tượng giảm giá hiếm thấy đồng bộ, thu hút sự chú ý của thị trường. Xu hướng bất thường này chủ yếu xuất phát từ quyết định tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản, dẫn đến việc giao dịch chênh lệch lãi suất với yen bị đảo ngược.

Nguyên nhân của xu hướng thị trường bất thường

Thông thường, đồng đô la có mối quan hệ nghịch với vàng và bitcoin. Tuy nhiên, vào đầu tháng 8 năm 2024, mặc dù dữ liệu kinh tế của Mỹ yếu kém và kỳ vọng giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang vào tháng 9 gia tăng, chỉ số đô la đã giảm mạnh, nhưng giá vàng và bitcoin lại không tăng như mong đợi, mà ngược lại còn giảm mạnh.

Hiện tượng bất thường này chủ yếu là do sự thay đổi chính sách của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản gây ra. Sau khi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản công bố rút lui khỏi chính sách kiểm soát đường cong lợi suất (YCC) và lần đầu tiên tăng lãi suất, giao dịch chênh lệch lãi suất yên đã đảo ngược. Trong suốt thời gian dài, do Nhật Bản thực hiện chính sách lãi suất siêu thấp, nhiều nhà đầu tư đã vay yên với chi phí thấp, đổi sang đô la Mỹ để đầu tư vào tài sản có lợi suất cao, tạo thành cái gọi là "giao dịch chênh lệch lãi suất yên".

Ảnh hưởng của sự đảo ngược giao dịch chênh lệch lãi suất

Việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất lần này đã làm cho chênh lệch lãi suất giữa Nhật Bản và Mỹ thu hẹp đáng kể, khiến giao dịch chênh lệch lãi suất mất sức hấp dẫn và thậm chí có thể chuyển sang thua lỗ. Để tránh việc vị thế bị thanh lý, nhiều nhà đầu tư buộc phải thanh lý tài sản như vàng, bitcoin để có được đô la Mỹ, phục vụ cho việc bổ sung ký quỹ. Quá trình này đã dẫn đến việc bitcoin và vàng chịu áp lực bán lớn trong thời gian ngắn, cùng với chỉ số đô la Mỹ giảm.

Hiện nay, chênh lệch lãi suất dài hạn giữa Mỹ và Nhật Bản đã giảm xuống dưới 3%, tỷ giá đô la Mỹ so với yen Nhật liên tục giảm, làm tăng chi phí và độ khó của giao dịch chênh lệch lãi suất yen. Dự kiến, tác động này có thể kéo dài khoảng 3-5 tháng.

Phân tích dữ liệu lịch sử

Xét về lịch sử, ngoại trừ các tài sản liên quan đến Nhật Bản, việc đảo ngược giao dịch chênh lệch lãi suất không ảnh hưởng rõ rệt đến giá của các tài sản khác. Kể từ thập niên 90, đã có 5 đợt đảo ngược giao dịch chênh lệch lãi suất, nhưng phản ứng của thị trường chứng khoán toàn cầu với từng đợt đảo ngược là không đồng nhất, khó có thể tổng hợp ra quy luật đáng tin cậy.

Ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế Nhật Bản

Tỷ giá yên Nhật và giao dịch chênh lệch lãi suất đảo ngược đã hình thành một chuỗi logic tăng cường. Việc ngân hàng trung ương tăng lãi suất dẫn đến việc thu hẹp chênh lệch lãi suất, giao dịch chênh lệch lãi suất đảo ngược, từ đó dẫn đến dòng vốn trở lại, yên Nhật tăng giá, và lại càng làm yếu đi động cơ giao dịch chênh lệch lãi suất.

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất lần này nhằm ổn định tỷ giá yên, nhưng có thể có ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế Nhật Bản. Mặc dù thương mại nước ngoài của Nhật Bản không chiếm tỷ lệ cao trong GDP, nhưng xuất khẩu hàng hóa chế biến công nghiệp như ô tô có ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế Nhật Bản vượt xa tỷ lệ mà dữ liệu GDP cho thấy.

Tỷ giá yên Nhật tăng mạnh có thể gây ảnh hưởng bất lợi đến các ngành công nghiệp trụ cột như ô tô và bán dẫn của Nhật Bản. Xét đến nhu cầu trong nước của Nhật Bản vẫn tiếp tục yếu, lập trường diều hâu mà ngân hàng trung ương thể hiện lần này chắc chắn đã đè nặng lên triển vọng kinh tế Nhật Bản.

Tổng thể mà nói, việc điều chỉnh chính sách của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản không chỉ gây ra biến động thị trường ngắn hạn mà còn có thể ảnh hưởng lâu dài đến nền kinh tế Nhật Bản, đáng để theo dõi liên tục.