Yeni Altyapı Dalgası: DePIN Yarış Alanının Fırsatları ve Zorluklarının Analizi

DePIN, merkeziyetsiz fiziksel altyapı ağını temsil eder ve kullanıcıları, depolama alanı, iletişim trafiği, bulut bilişim, enerji gibi alanlarda altyapı ağı inşa etmek için kişisel kaynaklarını paylaşmaya teşvik etmek amacıyla token teşvikleri kullanır. Kısacası, DePIN, merkezi şirketler tarafından sağlanan altyapıyı, dünya genelindeki birçok kullanıcıya dağıtan bir kitle kaynak kullanımı biçimindedir.

Verilere göre, şu anda DePIN alanının piyasa değeri 5.2 milyar dolara ulaşmış durumda ve oracle alanındaki 5 milyar doları geçmiş durumda ve sürekli bir artış trendi sergiliyor. En eski olanlar Arweave ve Filecoin, geçtiğimiz boğa piyasasında Helium ve son zamanlarda dikkat çeken Render Network gibi projeler bu alana aittir.

DePIN son zamanlarda yeniden dikkat çekti, bunun başlıca üç nedeni var:

1. Altyapı kurulumları birkaç yıl öncesine göre daha gelişmiş durumda, depin alanını güçlendirmek için zemin hazırlıyor;
2. Geçen yıl Messari, DePIN yeni kavramını öne sürdü ve bunun "gelecek on yıl kripto yatırımlarının en önemli alanlarından biri" olduğunu düşündü, bu alana yeniden bir anlatı sıcaklığı kattı;
3. İnsanlar web3'ün dışarı çıkmasını sosyal medya ve oyunlara bağlamıştı, ancak ayı piyasası ile birlikte diğer yönleri keşfetmeye başladılar, web2 kullanıcılarıyla yakından bağlantılı olan DePIN, web3 çalışanları için önemli bir seçenek haline geldi.

Peki DePIN alanı gerçekten eski bir şişeye yeni bir etiket mi yoksa Web3 için yeni bir fırsat mı? Bu makale, DePIN'i beş açıdan derinlemesine analiz edecek: DePIN'e neden ihtiyaç var, token ekonomik modeli, sektör durumu, temsilci projeler, avantaj analizi ve sınırlamalar ile zorluklar.

DePIN'e neden ihtiyaç var?

Geleneksel ICT sektörünün durumu

Geleneksel ICT endüstrisi altyapısı esasen: donanım, yazılım, bulut bilişim ve veri depolama, iletişim teknolojileri olarak dört ana kategoriye ayrılır. Küresel piyasa değerinde ilk on şirketten altısı ICT sektörüne aittir ve bu da pazarın yarısını elinde bulundurmaktadır.

Verilere göre, 2022 yılında küresel ICT pazarının büyüklüğü 43,900 milyar dolar oldu, veri merkezleri ve yazılım son iki yılda bir büyüme eğilimi gösteriyor ve hayatımızın her alanında etkili oluyor.

Geleneksel ICT sektörünün sıkıntıları

Ancak, mevcut ICT sektörü iki belirgin zorlukla karşı karşıya:

1. Sektöre giriş engeli yüksek, yeterli rekabeti kısıtlıyor, bu da fiyatlamanın devler tarafından tekelleşmesine neden oluyor.

Veri depolama ve iletişim hizmetleri gibi alanlarda, işletmelerin donanım satın alma, arazi kiralama ve bakım personeli istihdamı gibi konulara büyük miktarda yatırım yapmaları gerekmektedir. Yüksek maliyetler, yalnızca büyük ölçekli işletmelerin katılabilmesini sağlamakta, örneğin bulut bilişim ve veri depolama alanında AWS, Microsoft Azure, Google Cloud ve Alibaba Cloud'un toplam pazar payı %70'e yaklaşmaktadır. Bu durum, fiyatların büyük oyuncular tarafından tekelleşmesine neden olmakta ve yüksek maliyetler nihayetinde tüketicilere yansıtılmaktadır.

Bulut bilişim ve veri depolama fiyatlarını örnek alırsak, maliyet oldukça yüksek. Verilere göre, 2022 yılında işletmeler ve bireyler bulut hizmetlerine toplam 490 milyar dolar harcadı ve 2024 yılında bu rakamın 720 milyar doları aşması bekleniyor. Büyük işletmelerin %31'i her yıl bulut hizmetlerine 12 milyon dolardan fazla harcama yaparken, KOBİ'lerin %54'ü 1,2 milyon dolardan fazla harcama yapıyor. İşletmeler bulut hizmetlerine yapılan yatırımlarını artırdıkça, işletmelerin %60'ı bulut maliyetlerinin beklenenden yüksek olduğunu belirtiyor.

Sadece bulut bilişim ve veri depolama ile ilgili bulut hizmetleri alanındaki mevcut duruma bakarak, fiyatların devler tarafından tekelleşmesiyle birlikte kullanıcıların ve işletmelerin harcama baskısının giderek arttığı görülebilir. Ayrıca, sermaye yoğunluğu, piyasanın yeterli bir rekabetle sınırlı kalmasına neden olmakta ve bu aynı zamanda alanın yeniliğini ve gelişimini de etkilemektedir.

2. merkezi altyapı kaynaklarının kullanım oranı düşüktür.

Merkezi altyapı kaynaklarının düşük kullanım oranı, günümüz iş operasyonlarında önemli bir zorluktur ve bulut bilişim ortamında özellikle belirgindir.

Son raporlara göre, ortalama olarak şirketlerin bulut bütçelerinin %32'si israf ediliyor, bu da şirketlerin bulut harcamalarından sonra üçte birinin kaynaklarının atıl kaldığı ve büyük mali kayıplara yol açtığı anlamına geliyor.

Bu kaynak tahsisindeki yanlışlık, çeşitli faktörlere atfedilebilir. Örneğin, kaynak tedarikinde, şirketler hizmetin sürekli kullanılabilirliğini sağlamak için genellikle talebi abartmaktadır. Ayrıca, bulut israfının yarısından fazlası, karmaşık bulut fiyatlandırması ve paketlerinde kaybolma nedeniyle bulut maliyetleri hakkında bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır.

Bir yandan, devlerin tekel olması fiyatların çok yüksek olmasına neden olurken, diğer yandan şirketlerin bulut harcamalarının önemli bir kısmı israf ediliyor ve bu, şirketlerin BT maliyetleri ile verimliliklerini ikili bir çıkmaza sokuyor ve iş ortamının sağlıklı gelişimi için son derece olumsuz bir durum oluşturuyor. Ancak bu, DePIN gelişimi için de bir zemin sağlıyor.

Bulut bilişim ve depolamanın yüksek fiyatları ile bulut israfı sorunlarıyla karşı karşıya kalındığında, DePIN alanı bu ihtiyacı iyi bir şekilde çözebilir. Fiyat açısından, merkezi depolamadan çok daha ucuz olan merkeziyetsiz depolama (, Filecoin ve Arweave) gibi projeler sunmaktadır; bulut israfı sorunları açısından, bazı merkeziyetsiz altyapılar, farklı talepleri ayırt etmek için katmanlı fiyatlandırma yöntemleri benimsemektedir. Örneğin, merkeziyetsiz hesaplama alanındaki Render Network, GPU arz ve talebini en verimli şekilde eşleştirmek için çok katmanlı fiyatlandırma stratejisi uygulamaktadır. Aşağıdaki proje analiz bölümü, merkeziyetsiz altyapının bu iki sorunu çözmedeki avantajlarını detaylı bir şekilde inceleyecektir.

DePIN'in token ekonomi modeli

DePIN'in temel mantığı, kullanıcıların GPU hesaplama gücü, dağıtım noktaları, depolama alanı gibi kaynaklar sağlamalarını teşvik etmek için token teşvikleri kullanmaktır ve bu sayede tüm DePIN ağına katkıda bulunmaktır.

DePIN projelerinin erken dönem token'lerinin genellikle gerçek bir değeri olmadığı için, kullanıcıların ağa kaynak sağlama davranışları bir bakıma risk sermayedarlarına benzemektedir. Arz tarafı, birçok DePIN projesi arasında umut verici projeleri seçerek, bu projelere yatırım yaparak "risk madencisi" haline gelir. Token miktarını artırarak ve token fiyatında değerlenme potansiyeli elde ederek kâr elde etmeye çalışır.

Bu sağlayıcılar geleneksel madencilikten farklıdır, sağladıkları kaynaklar donanım, bant genişliği, hesaplama gücü vb. ile ilgili olabilir ve gelir token'leri genellikle ağ kullanım durumu, piyasa talebi ve diğer faktörlerle ilişkilidir. Örneğin, ağ kullanımının düşük olması ödüllerin azalmasına yol açabilir veya ağ saldırıya uğrarsa veya istikrarsız olursa kaynak israfına yol açabilir. Bu nedenle, DePIN alanındaki risk madencileri bu potansiyel riskleri üstlenmeye istekli olmalı ve ağa kaynak sağlamalıdır, böylece ağın istikrarı ve proje gelişimi sürecinin önemli bir parçası haline gelirler.

Bu teşvik yöntemi, gelişim olumlu olduğunda pozitif bir döngü oluşturacak şekilde bir uçan tekerlek etkisi yaratır; tersine, gelişim olumsuz olduğunda da kolayca bir geri çekilme döngüsüne neden olabilir.

1. Token ile arz tarafı katılımcılarını çekmek: İyi bir token ekonomisi modeli aracılığıyla, erken katılımcıları ağın inşasına ve kaynakların sağlanmasına dahil etmek ve token ödülleri vermek.

2. Yatırımcıları ve ağ tüketici kullanıcılarını çekmek: Kaynak sağlayıcılarının artmasıyla birlikte, bazı geliştiriciler ekosistem ürünleri inşa etmeye başlamışlardır. Aynı zamanda, arz tarafında belirli hizmetler sağlayabildikleri için, DePIN'in merkeziyetsiz altyapıya göre daha düşük fiyatlar sunması nedeniyle tüketiciler de katılmaya çekilmeye başlamıştır.

3. Olumlu geri bildirim oluşturma: Tüketici kullanıcıları arttıkça, bu talep teşviki arz tarafındaki katılımcılara daha fazla gelir getirir, olumlu bir geri bildirim oluşturur ve böylece her iki tarafı da daha fazla katılımcı çekmeye yönlendirir.

Bu döngüde, arz tarafı daha fazla ve daha değerli token getirisi elde ederken, talep tarafı daha ucuz ve maliyet açısından daha yüksek hizmetler elde etmektedir. Proje tokeninin değeri ile arz ve talep tarafındaki katılımcıların artışı paralel olarak devam ederken, token fiyatı yükseldikçe daha fazla katılımcı ve spekülatör çekilmekte, değer yakalama oluşmaktadır.

Token teşvik mekanizması sayesinde, DePIN önce tedarikçileri çeker, ardından kullanıcıların kullanımını teşvik eder, böylece projenin soğuk başlangıcını ve temel işletim mekanizmasını gerçekleştirir ve daha sonra genişleme ve gelişim sağlayabilir.

DePIN sektörü durumu

En erken kurulan projelerden, merkeziyetsiz ağ Helium(2013, merkeziyetsiz depolama Storj)2014 ve Sia(2015 gibi projelerden, en eski DePIN projelerinin temelde depolama ve iletişim teknolojilerine odaklandığı anlaşılmaktadır.

Ancak, internet, nesnelerin interneti ve AI sürekli olarak gelişirken, altyapı talepleri ve yenilik ihtiyaçları giderek artmaktadır. DePIN'in gelişim durumu açısından, şu anda DePIN projeleri temel olarak hesaplama, depolama, iletişim teknolojileri ve veri toplama ve paylaşımına odaklanmaktadır.

DePIN alanında mevcut piyasa değeri bakımından ilk 10 projeye baktığımızda, çoğu Storage ve Computing alanlarına ait. Ayrıca telekomünikasyon alanında da bazı iyi projeler var, bunlar arasında sektör öncüsü Helium ve son dönem yıldızı Theta da bulunuyor.

![Yeni Altyapı Dalgası: DePIN Yarış Alanındaki Fırsatlar ve Zorluklar])https://img-cdn.gateio.im/webp-social/moments-3c149a0a4f5dcc94d713b3cf44385d8b.webp(

DePIN sektörünün temsili projeleri

Piyasa değeri sırasına göre, bu yazıda ilk beş projeye odaklanılacaktır: Filecoin, Render, Theta, Helium ve Arweave.

) Filecoin & Arweave - Merkeziyetsiz Depolama Alanı

Geleneksel veri depolama alanında, arz tarafındaki merkezi bulut depolamanın yüksek fiyatlandırması ve tüketim tarafındaki düşük kaynak kullanım oranı, kullanıcılar ve işletmeler için sıkıntılara yol açmaktadır; ayrıca veri sızıntısı gibi riskler de mevcuttur. Bu duruma karşılık, Filecoin ve Arweave, merkeziyetsiz depolama yöntemiyle daha düşük fiyatlar sunarak durumu düzeltmekte ve kullanıcılara farklı hizmetler sunmaktadır.

Filecoin, merkeziyetsiz dağıtık bir depolama ağıdır ve kullanıcıları depolama alanı sağlamaya teşvik etmek için token kullanmaktadır. Test ağında yaklaşık 1 ay çevrimiçi kaldıktan sonra, depolama alanı 4PB'ye ulaşmış ve şu anda 24EiB'ye ulaşmıştır. Filecoin, IPFS protokolü üzerine inşa edilmiştir, IPFS zaten yaygın olarak tanınan bir dağıtık dosya sistemidir, Filecoin kullanıcı verilerini ağdaki düğümlerde depolayarak veri depolamayı merkeziyetsiz ve güvenli hale getirmektedir. Ayrıca, Filecoin IPFS'in avantajlarından yararlanarak, merkeziyetsiz depolama alanında güçlü bir teknik yetenek sergilemekte, aynı zamanda akıllı sözleşmeleri destekleyerek geliştiricilerin depolama tabanlı çeşitli uygulamalar inşa etmelerine olanak tanımaktadır.

Konsensüs mekanizması seviyesinde, Filecoin, veri güvenliği ve güvenilirliğini sağlamak için Proof of Storage'ı benimser, bu da Proof of Replication(PoRep) ve Proof of Spacetime###PoSt( gibi gelişmiş konsensüs algoritmalarını içerir. Kısacası, Proof of Replication, düğümlerin istemci verilerini kopyaladığını garanti ederken, Proof of Spacetime, düğümlerin depolama alanını sürekli koruduğunu garanti eder.

Şu anda, Filecoin birçok tanınmış blok zinciri projesi ve şirketle işbirliği kurmuştur; örneğin, NFT.Storage, NFT içerikleri ve meta verileri için basit merkeziyetsiz depolama çözümleri sağlamak için Filecoin'i kullanıyor. Shoah Vakfı ve İnternet Arşivi de içeriklerini yedeklemek için Filecoin'i kullanıyor. Dikkate değer bir nokta, dünyanın en büyük NFT pazarı OpenSea'nin de NFT meta verilerini depolamak için Filecoin'i kullanmasıdır; bu durum ekosisteminin gelişimini daha da teşvik etmektedir.

Arweave, teşvik sağlama açısından Filecoin ile bazı benzerlikler göstermektedir; token ile kullanıcıların depolama alanı sağlamaları teşvik edilmekte, ödül miktarı depolanan veri miktarına ve veri erişim sıklığına bağlıdır. Farklı olarak, Arweave merkeziyetsiz kalıcı bir depolama ağıdır; bir kez veriler Arweave ağına yüklendiğinde, bunlar blok zincirinde sonsuza kadar saklanacaktır.

Arweave, verilerin ağ üzerindeki erişilebilirliğini kanıtlamak için "Erişim Kanıtı" madencilik mekanizmasını kullanır. Basit bir anlayışla, madencilerin blok oluşturma sürecinde rastgele seçilen verileri sağlaması gerekmektedir.