DeSci: Từ hiểu biết đến hoài nghi rồi đến nhận thức lại

1. Sự tiến hóa của DeSci

1.1 Làm quen với DeSci

Điểm đau:

Việc duy trì, truyền bá, sở hữu và phân phối lợi nhuận liên quan đến IP nghiên cứu và kiến thức luôn là một điểm đau trong giới học thuật. Trong lĩnh vực chia sẻ và khám phá kiến thức, việc cân bằng giữa tính an toàn, tính minh bạch, cơ chế khuyến khích và khả năng tiếp cận là một vấn đề liên tục. Các mô hình truyền thống dựa vào hệ thống xác thực tập trung, hạn chế tính bao trùm và sự tham gia rộng rãi. Các hệ thống hiện có cũng có thể không đủ để thưởng hoặc công nhận những đóng góp về kiến thức, ảnh hưởng đến sự phát triển của kho kiến thức toàn diện và tập thể.

Giải pháp:

Ý tưởng cốt lõi của DeSci là cung cấp cơ hội tiếp cận công bằng cho mọi người đối với các cấp độ khoa học và tri thức, quy trình nghiên cứu khoa học cũng nên được công khai và minh bạch với công chúng. DeSci cam kết tạo ra một hệ sinh thái, khuyến khích những người đóng góp tri thức chia sẻ kết quả nghiên cứu, bất kỳ ai cũng có thể duyệt qua hoặc thậm chí lặp lại những nội dung này mà không cần sự cho phép.

Hệ thống nghiên cứu mới này đã mang lại những thay đổi đáng kể:

• Phân bổ vốn được quyết định bởi công chúng thông qua các cơ chế như DAO, không còn bị kiểm soát bởi nhóm kín nhỏ.
• Thúc đẩy hợp tác động trong phạm vi toàn cầu, phá vỡ những hạn chế về hợp tác trong khoa học truyền thống.
• Dòng tiền trở nên minh bạch và hiệu quả hơn, giá trị của token và động lực danh tiếng cũng như đánh giá ngang hàng được nhấn mạnh.
• Những người đóng góp kiến thức có thể phân phối minh bạch quyền sở hữu trí tuệ, khuyến khích chia sẻ tất cả dữ liệu nghiên cứu bao gồm cả những nỗ lực thất bại.

1.2 Sự hoài nghi về DeSci

DeSci ban đầu được thiết lập để tạo ra một hệ sinh thái cho các nhà nghiên cứu chia sẻ nghiên cứu học thuật và có quyền sở hữu trí tuệ, người dùng bình thường chủ yếu là để dễ dàng tiếp cận những nghiên cứu này. Về bản chất, rào cản học thuật vẫn chưa bị phá vỡ, người chơi cốt lõi vẫn là các học giả hàng đầu.

Đối với người bình thường, ngoài thời gian còn học ở trường, rất ít khi có nhu cầu tiếp xúc với các báo cáo học thuật. Chúng ta phải thừa nhận rằng khả năng đóng góp các IP học thuật có giá trị chỉ nằm trong tay một số ít người.

Đây chính là vấn đề mà DeSci đang phải đối mặt - quá kiêu ngạo, khó phát huy giá trị thực sự của web3: hiệu ứng cộng đồng và hệ thống kinh tế hiệu quả. Nền tảng của DeSci nên dựa trên một hệ sinh thái năng động với hệ thống token hiệu quả và hiệu ứng cộng đồng mạnh mẽ, chứ không chỉ đơn thuần là một nền tảng đóng góp kiến thức mở. Nếu người dùng không thể thực sự tham gia và nắm giữ token giao dịch, sẽ khó có thể duy trì sự phát triển bền vững của hệ thống kinh tế.

Do đó, việc chỉ giới hạn người chơi cốt lõi vào các nhà khoa học rõ ràng là không đủ để hình thành một cơ chế bền vững.

2. Hiểu lại DeSci

2.1 Định vị mới của DeSci

Phá vỡ giới hạn của Science

DeSci không nên bị giới hạn trong lĩnh vực của các nhà khoa học, mà nên giảm bớt rào cản để người bình thường tiếp cận với khoa học. Tránh sử dụng quá nhiều từ "science", nhấn mạnh nhiều hơn vào "knowledge". "Science" đã đặt ra rào cản cho DeSci, trong khi "knowledge" có thể là bất kỳ hình thức và lĩnh vực dữ liệu nào.

Việc đóng góp kiến thức từ chuyên môn hoặc sở thích đã rất hấp dẫn, dễ dàng tạo ra hiệu ứng lan tỏa. Mở rộng khái niệm "khoa học" giúp cộng đồng tham gia trở nên khả thi, đồng thời cũng phát huy giá trị tối đa của web3.

DeSci nên có cấu trúc kim tự tháp, phân loại những người tham gia và đóng góp vào toàn bộ chuỗi chia sẻ kiến thức thành các cấp độ khác nhau, mỗi vai trò đều không thể thiếu. Các học giả là những người tham gia ở cấp cao nhất, đóng góp giá trị cốt lõi và mang lại sự bùng nổ cho dự án. Lấy ví dụ về việc phát triển thuốc mới, nếu DeSci có thể thúc đẩy một loại thuốc nào đó ra thị trường, ảnh hưởng của nó đối với lĩnh vực và dự án sẽ rất lớn. Người dùng trong cộng đồng, như những người tham gia ở cấp thấp nhất, cũng có cách tham gia của riêng họ, họ duy trì hoạt động hiệu quả của toàn bộ hệ sinh thái và hệ thống kinh tế.

2.2 Nền tảng của DeSci - BIO

2.2.1 Tóm tắt BIO

BIO Protocol là cơ sở hạ tầng tài chính khoa học phi tập trung, nhằm thúc đẩy đổi mới công nghệ sinh học thông qua sự hợp tác của cộng đồng. Nó cung cấp công cụ cho cộng đồng toàn cầu, hỗ trợ tài trợ, phát triển và quản trị quyền sở hữu trí tuệ khoa học, tăng tốc thương mại hóa nghiên cứu công nghệ sinh học. Chức năng cốt lõi là hỗ trợ các tổ chức phi tập trung công nghệ sinh học (BioDAOs).

2.2.2 Phân tích sâu BIO

1) Chi tiết kỹ thuật

• Phát triển chuỗi công khai tùy chỉnh đảm bảo tính minh bạch và có thể xác minh trong công nghệ sinh học cũng như quy trình phát triển, thương mại hóa và giao dịch.
• Cơ chế IP-Token dựa trên hợp đồng thông minh, mỗi tài sản IP có mã thông báo độc lập xác định quyền sở hữu và quy tắc giao dịch.
• Dựa trên cấu trúc DAO, các thành viên quản lý và tài trợ cho các dự án nghiên cứu thông qua việc bỏ phiếu bằng mã thông báo BIO

2) Phân tích mô hình hoạt động

a. BioDAO

BioDAOs là tổ chức tự quản phi tập trung trong hệ sinh thái BIO Protocol, mỗi tổ chức tập trung vào một lĩnh vực khoa học cụ thể. BIO Protocol cung cấp cho BioDAOs:

• Hỗ trợ vốn khởi động
• Quản lý thanh khoản trên chuỗi
• Tham gia quyết định quản trị
• Hỗ trợ thương mại hóa IP
• Khung tạo ra và vận hành tiêu chuẩn hóa

b. Curation cơ chế

BIO Protocol lựa chọn và hỗ trợ những BioDAOs tiềm năng nhất tham gia vào hệ sinh thái thông qua cơ chế curation:

• Đơn đăng ký mới của BioDAO
• Người nắm giữ token BIO khóa token để nhận quyền biểu quyết(vBIO)
• Người nắm giữ vBIO được hỗ trợ thành công sẽ có cơ hội tài trợ trong danh sách trắng và quyền ưu tiên.
• Nhận vốn ban đầu và hỗ trợ liên tục thông qua BioDAO của curation

c. Cơ chế thưởng

Bio/Acc cung cấp phần thưởng dưới dạng mã thông báo BIO, bao gồm:

• Bán đấu giá token ban đầu
• Hỗ trợ nghiên cứu ( Phát hành token IP )
• Ra mắt sản phẩm tiêu dùng liên quan đến IP
• Sản phẩm vào thử nghiệm lâm sàng

Phần thưởng trực tiếp cho người dùng:

• Tham gia thử nghiệm lâm sàng hoặc báo cáo dữ liệu sức khỏe
• Sử dụng/mua sản phẩm liên quan

d. IP-token

• BioDAOs phát triển và nắm giữ quyền sở hữu token IP
• Người nắm giữ IP Tokens nhận được:
  • Quyền quản trị: tham gia phát triển IP, quản lý và quyết định cấp phép
  • Truy cập ưu tiên: Được ưu tiên hoặc ưu đãi để nhận các sáng kiến và cơ hội liên quan

2.2.3 Lý do đầu tư BIO

BIO đã xây dựng nền tảng DeSci lớn nhất hiện nay, đảm bảo an toàn và minh bạch, đồng thời tài chính hóa nghiên cứu khoa học, thông qua mạng con BIO được lựa chọn bởi cộng đồng ( như vitaDAO ) để hiện thực hóa giá trị người dùng và chia sẻ lợi nhuận. $BIO liên tục thu hút tất cả giá trị được tạo ra từ các mạng con DeSci, là token có giá trị nhất trong lĩnh vực này. Về lâu dài, khi nhu cầu về sức khỏe và tuổi thọ ngày càng tăng, BIO đã giảm thiểu đáng kể rào cản tham gia trong các lĩnh vực liên quan, đáng để theo dõi lâu dài.

Sản phẩm đã trải qua quá trình tích lũy và lặp đi lặp lại lâu dài, trong hệ sinh thái xuất hiện các dự án ngôi sao như vitaDAO, chứng minh rằng mô hình vận hành của nó khả thi và có nhu cầu thị trường. Đội ngũ sáng lập có kinh nghiệm phong phú trong lĩnh vực nghiên cứu và web3, có ảnh hưởng hàng đầu trong lĩnh vực DeSci.

3. Sự phát triển tương lai của DeSci

Không gian tưởng tượng của DeSci không chỉ giới hạn trong nghiên cứu khoa học hoặc phát hiện thuốc. Việc đưa khái niệm xây dựng tri thức vào, quá trình xây dựng DeSci giống như việc tạo ra một cơ sở dữ liệu động khổng lồ.

Tiềm năng của DeSci + AI

DeSci nên phân mảnh kiến thức, tạo ra một hệ thống mà mọi người đều tham gia vào việc xây dựng kiến thức chung. Điều này bổ sung cho thuộc tính cộng đồng của web3, thúc đẩy việc tổ chức dữ liệu trong các lĩnh vực khác nhau, chẳng hạn như Gym DAO, Longivity DAO, v.v. Mô hình này cho phép các chuyên gia và người đam mê đóng góp kiến thức và liên tục nhận được giá trị phản hồi.

Sức hấp dẫn lớn nhất nằm ở việc tập hợp dữ liệu phân mảnh thành tập dữ liệu quy mô thông qua cách xây dựng cộng đồng, tạo ra hiệu ứng 1+1>2. Để thực sự xây dựng một kho tri thức dựa trên web3, nhiệm vụ hàng đầu là phát triển cộng đồng, mở rộng cơ sở người dùng để tạo ra sự bùng nổ. Cách tiếp cận này mang tính chất crypto native hơn, các nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia tổ chức dữ liệu thông qua staking để đóng góp dữ liệu và nhận được phần thưởng, dữ liệu có giá trị cao sẽ mang lại nhiều thu nhập bên ngoài và phần thưởng nguyên bản hơn, từ đó thúc đẩy việc nâng cao chất lượng dữ liệu.

Trong hệ thống khổng lồ này, ngay cả khi có dữ liệu chất lượng thấp, cũng không ảnh hưởng đến hoạt động tổng thể. Những người đóng góp nhỏ vẫn có thể tham gia staking để nhận được phần thưởng cơ bản từ cộng đồng. Thiết kế bao gồm như vậy giúp duy trì và hoàn thiện sự phát triển của hệ sinh thái.